Жавоблар -саволга Fransiyada buxgalteriya hisobining ta asosiy tamoyillari ro'yxati: Hisobni mexanizasiyalash

2-саволга
2. Depresiasiya va amortizasiya jarayonlari.
Amortizatsiya (lot. amortisatio – qoplash), asosiy kapital (fondlar) amortizatsiyasi – asosiy kapital (mashina, mexanizmlar, jihozlar, binolar, inshootlar)ning ekspluatatsiya jarayonida eskirishi va ayni paytda ular qiymatining muayyan davr davomida ishlab chiqarilayotgan tayyor mahsulotlarga oʻtib borishi. Asosiy vositalar moddiy yoki jismonan va ma’naviy eskiradi. Moddiy eskirish mehnat vositalaridan foydalanish jadalligi va uning korxonada ishlatilgan muddatlari bilan belgilanadi. Ma’naviy eskirish texnika taraqqiyoti natijasida mehnat vositalarining arzonlashuvi hamda iqtisodiy jihatdan mukammal boʻlgan yangi mehnat vositalarining yaratilishi va joriy qilinishi bilan bogʻliq. A. me’yori asosiy fondlar turiga, xizmat qilish muddatlariga koʻra tabaqalashtiriladi. A. qiymati mahsulotning ishlab chiqarish tannarxiga kiritib boriladi. Mahsulot sotilgach, bu qiymat amortizatsiya ajratmalari koʻrinishida eskirgan jihozlar oʻrniga yangisini sotib olish uchun zarur boʻlgan mablagʻlar summasi tarzida jamgʻariladi.
Amortizatsiya normasi amortizatsiya ajratmalari yillik summasining shu asosiy kapital qiymatiga nisbatan aniqlanadi va foizda ifodalanadi. Amortizatsiya ajratmalarining umumiy normasi asosiy kapitalni takror ishlab chiqarishning o’ziga xos xususiyatlariga muvofiq ravishda ikki qismdan iborat bo’ladi: bir qismi asosiy kapitalni to’la qoplashga (qayta tiklashga), ikkinchisi ularni qisman qoplashga (kapital ta’mirlashga) mo’ljallanadi.
Amortizatsiya - bu ma'lum vaqt oralig'ida kredit yoki nomoddiy aktivning balans qiymatini vaqti-vaqti bilan pasaytirish uchun foydalaniladigan buxgalteriya usuli. Kreditga kelsak, amortizatsiya kredit to'lovlarini vaqt o'tishi bilan taqsimlashga qaratilgan. Aktivga qo'llanilganda amortizatsiya amortizatsiyaga o'xshaydi
Amortizatsiya atamasi moddiy yoki jismoniy aktivning yaroqlilik muddati davomida uning tannarxini taqsimlash uchun foydalaniladigan buxgalteriya hisobi usulini anglatadi. Amortizatsiya aktiv qiymatining qancha qismi ishlatilganligini ko'rsatadi. Bu kompaniyalarga o'zlariga tegishli aktivlar uchun ma'lum vaqt davomida to'lash orqali daromad olish imkonini beradi. Kompaniyalar aktivlar sotib olingan yilda ularni to'liq hisobga olishlari shart emasligi sababli, darhol egalik qilish qiymati sezilarli darajada kamayadi. Amortizatsiyani hisobga olmaslik kompaniya foydasiga katta ta'sir ko'rsatishi mumkin. Kompaniyalar uzoq muddatli aktivlarni ham soliq, ham buxgalteriya hisobi uchun amortizatsiya qilishlari mumkin.
Ikkala tushuncha ham bir nechta o'xshash xususiyatlarga ega. Misol uchun, amortizatsiya ham, amortizatsiya ham naqd pulsiz xarajatlardir - ya'ni bu xarajatlar hisobga olinganda kompaniya naqd pul kamayishiga duch kelmaydi. Shuningdek, amortizatsiya ham, amortizatsiya ham balansda asosiy vositalarning kamayishi sifatida ko'rib chiqiladi va hatto hisobot berish uchun birgalikda jamlanishi mumkin. Bundan tashqari, moddiy va nomoddiy aktivlar qadrsizlanishga duchor bo'ladi, ya'ni ularning balans qiymati yozilishi mumkin. Agar shunday bo'lsa, qolgan amortizatsiya yoki amortizatsiya to'lovlari kamayadi, chunki o'rnini qoplash uchun kamroq qoldiq qoladi.