Javob: 1866 yil E. Gekkel

Ekologiya | TEST | 1-qism

1. Ekologiya sõzini kim fanga kiritgan?

Javob: 1866 yil E.Gekkel

2. Õzbekistonda ekologiya fanining asoschilari?

Javob: Korovin, Kashkarov, Zohidov

3. Ekologiya fanining o‘rganilishida bir qator ilmiy-tadqiqot uslublarga qo‘llaniladi. Ularga kartografik uslub, taqqoslash uslubi, matematik va EHM uslubi va kosmik uslublar kiradi.

Javob: matematik uslubi, EHM uslubi, kartografik uslub, kosmik uslubi, taqqoslash uslubi.

4. Sotsial ekologiya...

Javob: "jamiyat-tabiat” tizimidagi o‘zaro munosabatlarni, ya’ni kishilik jamiyatining tabiiy muhit bilan o‘zaro aloqalari va o‘zaro ta’sirini o‘rganadigan, atrof muhitni muhofaza qilish va insonning hayotiy muhitini optimallashtirishni o‘z ichiga oladigan tabiatdan oqilona foydalanishning ilmiy asoslarini ishlab chiqadigan ilmiy tarmoqlar.

5. Biologiya organizmlarning turlariga ko'ra...... ajratiladi?

Javob: mikroorganizmlar ekologiyasi, o'simliklar ekologiyasi, hayvonlar ekologiyasi, tibbiy ekologiya.

6. O'zbekiston respublikasi qachondan boshlab "Atrof-muhit muhofazasi bo'yicha xalqaro tizimida" mustaqil ishtikochi?

Javob: 1994 yil

7. I.A.Karimovning ekologik muammolarga bag'ishlangan asari-?

Javob: O'zbekiston XXI asr bo'sag'asida.

8. O'zbekiston respublikasi konistitutsiyasining 55-moddasi nima haqida?

Javob: Tabiatni muhofaza qilish haqida

9. Populyatsion ekologiya bu-

Javob: hududiy tuzilmasini, ularning vujudga kelishiga ko'ra tarkibini, son jihatdan o'zgarish xususiyatlarini, baravarlashuvi va guruhlar hosil qilishining omillarini, populyatsiyalar doirasidagi ichki aloqalarini o'rganadi.

10. Ekologik resurs nima?

Javob: Tirik organizmlarning xayot jarayonida jalb etuvchi moddalar.

11. Terminlar va ularga mos tushunchalarni juftlab yozing.

a) ekologik omillar, v) optimum, s) minimum, d) maksimum, e) chelovchi omil, f) diapauza;

1-minimal va maksimal darajadan chetga chiqadigan omil,

2-yashash muhitining organizmga ta'sir ko'rsatadigan sharoiti,

3-omilning eng yuqori darajasi,

4- omilning eng past darajasi,

5- organizmlarning faol bo'lmagan davri,

6- omillarning organizm uchun qulay miqdori.

Javob: e-5, f-1

12. Abiotik omillar majmui:

Javob: iqlim, tuproq, relef

13. Biogetsenozdagi organizmlarning o'rtasida o'zaro aloqaning bir organizmning ikkinchi organizm hisobiga yashashi-

Javob: Kommensalizm.

14. Moslanishning asosiy turlarini aniqlang?

Javob: Morfologik, fiziologik, hulqiy moslanish

15. Ekologik tizim nima?

Javob: yashash sharoiti o'xshash va o'zaro munosabati natijasida bir-biriga ta'sir ko'rsatuvchi har xil turda mansub bo'lgan birgalikda yashavchi organizmlar yig'indisi.

16. Tirik moddaga nima kiradi?

Javob: barcha tirik organizmlar yig'indisi kiradi

17. Konsumentlar deganda...

Javob: Fotosintez yo'li bilan to'plangan tayyor organik moddalarni iste'mol qiluvchi organizmlar yig'indisi

18. Birgalikda hayot kechirishga moslashgan tirik organizmlar joylashgan biosferaning alohida bo'lagi qanday ataladi?

Javob: Biogeosenoz

19. Noosfera tushunchasi-

Javob: Inson mehnati va ilmiy faoliyati ta'sirida o'zgargan va uning yashashi uchun optimal bo'lgan biosfera .

20. "Adabtatatsiya" tushunchasi-

Javob: organizmning tuzilishi, funksiyalari va hulq-atvori

Ekologiya | TEST | 2-qism

21. O'rta osiyodagi 1-qo'riqxona qachon tashkil topgan?

Javob: XI asr (1044 y).

22. O'rta osiyodagi birinchi qo'riqxona qayerda joylashgan?

Javob: Isfarada

23. Ekologik fojeaning sababi nimada?

Javob: inson faoliyati, inson, favqulotda holatlar, tabiiy ofatlar

24. Sinekologiya nimani o'rganadi?

Javob: Biogeotsenozning tuzilishi va xossalarini, ayrim o'simlik va hayvon turlarining o'zaro aloqasining, hamda ularning tashqi muhit bilan munosabatini o'rganadi.

25. O'zbekiston Respublikasi "Qizil kitob" iga ..... o'zgartirish kiritildi.

Javob: 1990 yil.

26. Ishlab chiqarishni ekologiyalashtirish nima?

Javob: Hammasi to'g'ri.

27. Sotsial ekologiya ham, global ekologiya ham jamiyat va biosfera orasidagi ekologiya o'zaro ta'sirini o'rganadi. Ushbu fikr to'g'rimi?

Javob: Ushbu fikr to'g'ri

28. Insonning ijtimoiy maqsadi nima?

Javob: yashab qolish

29. Tabiatni muhofaza qilishning maqsadi qaysi qonun va moddada ko'rsatilgan?

Javob: "Tabiatni muhofaza qilish to'g'risida" gi qonunning 3-moddasida

30. Hayvonlarning morfologik va ivolyusion ekologiyasini rivojlantirishda kimlar hissa qo'shganlar?

Javob: S.S.Shvars

31. Inson ekologiyasi.....

Javob: kishilarning atrof muhit bilan õzaro aloqalarining qonuniyatlarini, aholi rivojlanish masalalari, inson salomatligini asrash, uning jismoniy va ruhiy imkoniyatlarini takomillashtirish masalalarini tadqiq qiladi.**

32. Ekologiya ikki yo'nalishda rivojlanadi: birinchi yo'nalishning vakillari biosferani insonning ta'sirini e'tiborga olmagan holda o'rgandilar, ya'ni ularning tadqiqotlari organizmlarning o'zaro va muhit bilan aloqadorligini o'rganishga yo'naltiriladi.

Ushbu fikr to'g'rimi?

Javob: ushbu fikr to'g'ri

33. O'zbekistonni nechta daryo kesib o'tgan?

Javob: 51 ta

34. "Muhofaza qilinadigan tabiiy hududlar to'g'risida" gi qonun

... dan boshlab amalga kirgan?

Javob: 2005 yil 6 yanvar

35. Ijtimoiy ekologik muammolarning tadqiqot ob'ekti nimadan iborat?

Javob: Xammasi.

36. Ekologiyaning qanday ilmiy yo'nalishlari bor?

Javob: Xammasi

Ekologiya | TEST | 3-qism

2-MAVZUDAGI TESTLAR

1. Moshlanish (adabtatsiya) ko'rinishlari-

JAVOB: hulqiy, morfologik, fiziologik.

2. Tabiiy resurslar necha turga bulinadi?

JAVOB: tugaydigan, tugamaydigan.

3. Dengiz suvlarida kislorodning miqdori qancha bo'lishi kerak?

JAVOB: 8.0 va 4.5 l/sm3.

3. Mustaqil respublikamizda havoni ifloslantirayotgan nechta umumiy manba bor?

JAVOB: 35000 ta.

4. 1992 yil 9 dekabrda qaysi qonun qabul qilingan?

JAVOB: Tabiatni muhofaza qilish to'g'risidagi qonun

5. Kommensalizm degani...

JAVOB: organizmlarni vaqtincha yoki doimo birgalikda yashash shakli. Bunda bir tur organizm ikkinchisiga zarar keltirmagan holda undan foydalanishi

6. O'zbekistonda nechta ko'l bor?

JAVOB: 250 ta

7. Noosferani qanday tushunasiz?

JAVOB: Aql-zakovatli inson faoliyat ko'rsatadigan qobiq

8. Okeanlardagi hayotni belgilovchi omillardan eng muhim-bosimdir. Chuqurlikka tushilgansari bosim ortib boradi. Shu bilanbir qatorda suvdagi kislorod miqdori katta ahamiyatga ega.

JAVOB: верно , "chin"

9. "Tabiatni muxofaza qilish to'g'risida" gi qonun qachon qabul qilingan?

JAVOB: 1992-yil 9-dekabr

10. Quyida keltirilgan jumlalarning qaysi biri biosfera ma'nosini to'g'ri ifodalaydi?

JAVOB: biosfera-bu yer tarkibiy qobig'larining (lito, gidro, atmosfera) birgalikdagi majmuasidirki unda tirik organizmlar va ularning hayotiy faoliyat maxsulotlari ta'siri ostidadir

11. Biosferaga xos xususiyatlar:

JAVOB: Tirik moddalarni qatnashishi

12. Yer sferalari va ulardagi biosfera chegarasini juftlab ko'rsating?

a-atmosfera, b-litosfera, d-gidrpsfera;

1. 10-11 km chuqurlikgacha.

2. 20 km balandlikgacha.

3. 3,5-7,5 km chuqurlikgacha.

JAVOB: a-2, b-3, d-1

13. 1992 yil 9 dеkаbrdа qаysi qоnun qаbul qilingаn?

JAVOB: Tаbiаtni muhоfаzа qilish to’g’risidаgi qоnun

14. Biosferani eng ko‘p ifloslantiruvchi moddalarga:

JAVOB: Kimyo sanoati va ko‘mir ishlab chiqaruvchi korxonalar

15. Biosferaning ekologiyada tushunilishi:

JAVOB:Stratosfera

16. «Biosfera» yangi atama bo'lib, fanda XIX asrdan fanda shakllana boshlandi. .I.Vernadskiy ta'rificha, biosfera insoniyat yashaydigan muhit bo'lib, uning hayotiy jarayonlari shu muhitda kechadi va rivojlanadi.

JAVOB:Chin

17. Tirik organizmlar tarqalgan asosiy hayot muhitlari?

JAVOB: Suv, tuproq, havo, tirik organism

]

Ekologiya | TEST | 4-qism

2-MAVZUDAGI TESTLAR

18. Quyida keltirilgan jumlalarning qaysi biri biosfera ma’nosini to‘g‘ri ifodalaydi?

JAVOB: Biosfera–bu yer tarkibiy qobig‘larining (lito, gidro, atmosfera) birgalikdagi majmuasidirki unda tirik organizmlar va ularning hayotiy faoliyat maxsulotlari ta’siri ostidadir

19. Qaysi tushunchalar biosfera tavsifiga mos keladi?

1-barcha ekosistemalar majmui,

2-yer sferalari majmui,

3-yerning geologik qobig‘i,

4-yerning tirik organizmlar tarqalgan biologik qobig‘i,

5-tirik organizmlar va ular yashaydigan muhit majmui,

6-yer yuzida mavjud organzmlar mujmui,

7-yer yuzasining tirik organizmlar va ular faoliyati mahsulotlari uchraydigan qismi,

8-yer yuzasining tirik organizmlar eng ko‘p uchraydigan qismi.

JAVOB: 1, 2, 4, 6

20. Biosfera toʻgʻrisidagi toʻla- toʻkis taʼlimotni rus olimi... ishlab chiqqan.

JAVOB: V. I. Vernadskiy (1926)

21. O’zbekistonda “Atmosfera havosini muxofaza qilish to’g’risida”gi qonun nechanchi yili qabul qilindi?

JAVOB: 1996 yil 27 dekabr

22. Antik davrda yashagan faylasuflarning asarlarida…

JAVOB: hayvonlarning turli instinktlari,baliqlar va qushlarning migratsiyalari,o‘simliklarning tashqi qiyofasi, tuproq va iqlim sharoitlari bilan bog‘liqligi haqida ma’lumot keltiriladi

23. Havoning zichligi suvga nisbatan ancha past, shuning uchun ham quruqlikdagi tirik organizmlarda ichki va tashqi skelet, ya’ni tayanch to‘qimalari kuchli rivojlangan.

JAVOB: Верно

24. Yer po‘stida mikroorganizmlar qanday chuqurlikda uchraydi?

JAVOB: 10 KM

25.O’zbekiston Respublikasida “Suv va suvdan foydalanish to’g’risida”gi qonun nechanchi yili qabul qilindi?

JAVOB: 1993 yil 6 may

26. Havoning zichligi suvga nisbatan ancha yoqori, shuning uchun ham quruqlikdagi tirik organizmlarda ichki va tashqi skelet, ya’ni tayanch to‘qimalari kuchli rivojlanmagan.

JAVOB: Неверно

Ekologiya | TEST | 3-mavzudagi testlar

1. Ekologik piramida kim tomonidan tuzilgan?

JAVOB: Ch.Elton

2. Allen qoidasini tushuntiring?

JAVOB: Sovuq iqlimda yashovchi hayvonlarning issiqlik miqdorini ximik idora etishi

3. Cheklovchi omil deganda nimani tushunasiz?

JAVOB: Barcha shart-sharoitlar qulay bo'lib, ulardan biri yetarli miqdorda bo'lmasa, uni cheklovchi omil deb ataladi.

4. Birgalikda hayot kechirishga moslashgan tirik organizmlar joylashgan biosferaning alohida bo'lagi qanday ataladi?

JAVOB: Biogeosenoz

5. Biogen elementlar-fosfor, azot, kremniy, temir, va x.k. bu-

JAVOB: Tugaydigan lekin tiklanadigan tabiiy resurs

6. Moslanishning asosiy turlarini aniqlang?

JAVOB: Morfologik, fiziologik, hulqiy moslanish

7. Konsumentlar deganda...

JAVOB: Fotosintez yo‘li bilan to‘plangan tayyor organik moddalarni iste’mol qiluvchi orgaizmlar yig‘indisi

8. Abiotik omillarni ko‘rsating?

1. yorug‘lik, 2. o‘simliklar ta’siri, 3. namlik, 4. harorat, 5. hayvonlar faoliyati, 6. o‘simlik va hayvonlarning o‘zaro ta’siri, 7. odam faoliyati, 8. tuproqning mexanik tarkibi

JAVOB: 1, 3, 4, 8

9. Biogetsenozdagi organizmlarning o‘rtasida o‘zaro aloqaning bir organizmning ikkinchi organizm hisobiga yashashi -

JAVOB: Kommensalizm

10. Ekologik tizim nima?

JAVOB: yashash sharoiti o‘xshash va o‘zaro munosabati natijasida bir-biriga ta’sir ko‘rsatuvchi har xil turga mansub bo‘lgan birgalikda yashovchi organizmlar yig‘indisi

11. Terminlar va ularga mos tushunchalarni juftlab yozing.

a) ekologik omillar, v) optimum, s) minimum, d) maksimum,

e) cheklovchi omil, f) diapauza;

1-minimal va maksimal darajadan chetga chiqadigan omil,

2-yashash muhitining organizmga ta’sir ko‘rsatadigan sharoiti,

3-omilning eng yuqori darajasi,

4-omilning eng past darajasi,

5-organizmlarning faol bo‘lmagan davri,

6-omillarning organizm uchun qulay miqdori.

JAVOB: e-5, f-1

12. Kimlar o'simliklar tomonidan to'plangan organik moddani iste'mol qiluvchilar deb hisoblanadi?

JAVOB: Konsumentlar

13.Tirik organizmlarning havo muhitiga moslashishi:

JAVOB:Kichik tana, o‘simtalar, yuzani ortishi, qanotlarning bo‘lishi

14. Cheklovchi omil deganda nimani tushunasiz?

JAVOB:Barcha shart-sharoitlar qulay bo‘lib, ulardan biri yetarli mikdorda bo‘lmasa, uni cheklovchi omil deb ataladi

15. Tirik organizmlarni ultrabinfsha nurlanishdan himoya qiluvchi:

JAVOB:Ozon qatlami

16.Ekologik piramida Kim tomonidan tuzilgan?

JAVOB:Ch.Elton

17. Biologik aylanma harakatda qatanashadigan organizmlarning ekologik guruhlanishi -

JAVOB:Produsentlar, konsumentlar, redusentlar

18. Tirik organizmlar tarqalgan asosiy hayot muhitlari:

JAVOB:Suv, tuproq, havo, tirik organizm

19. Nima nobud bo‘lgan o‘simlik va xayvonlardagi organik moddalar mikroorganizmlar, bakteriyalar va zamburug‘lar ta’sirida oddiy noorganik moddalar va elementlargacha parachalaydi?

JAVOB:Redusentlar

20. “Adabtatatsiya” tushunchasi -

JAVOB:Relef , o‘simlik ta’siri

21. Tirik moddaga nima kiradi?

JAVOB: barcha tirik organizmlar yig'indisi

22. Terminlar va ularga mos keladigan tushunchalarni juftlab yozing.

a) populyatsiya, v) ekosistema, s) ekologik jamoa, d) biosfera, e) ekologik fikrlash

1-birgalikda yashaydigan populyatsiyalar majmui,

2-tirik organizmlar va tashqi muhit majmui,

3-atrof-muhit tozaligi, uninh xilma-xilligi saqlab qolish tadbirlarini tahlil qilish,

4- bir turga mansub organizmlar guruhi,

5- yer yuzida mavjud bõlgan ekosistemalar majmui.

JAVOB:a-4, v-2, s-1, d-5, e-3

1.