Java programmalastırıw tili hám Java programmasınıń islew principi

Hello.java

public class Hello {

public static void main(String[] args)

{

System. out.println("Hello World !'');

}

}
Programmist programma baslanǵısh kodın tuzib Hello.java faylına saqlaydı. Baslanǵısh kodtı ádetde qandayda -bir ápiwayı tekst redaktorı járdeminde kiritiledi, mısalı Windows operatsion sistemasınıń Bloknot programması.

1- basqısh. Hello.java faylın javac Java kompilyatori járdeminde báyit-kodqa o'giriladi.

2- basqısh. Hello. class báyit-kodtı interpretator, Java virtual mashinası járdeminde jumısqa túsiriw.





Hello.class
c:\>j ava Hello Hello World!

Java Programmalastırıw ortalig’in ornatıw

Javada programmalastırıw ushın aldın Java Programmalastırıw quralın kompyuterge ornatıw kerek boladı. Házirgi waqıtta eń tolıq hám aqırǵı versiyaları Solaris, Linux hám Windows operatsion sistemaları ushın bar. Java Programmalastırıw quralın kerekli operatsion sistema ushın http://java. sun. com adresi arqalı tartıp alıw múmkin. Bul qóllanbada Windows operatsion sisteması tiykarǵı platforma retinde isletilingen hám qóllanba jazılıwı waqtında Javaning sońǵı versiyası 1. 6 bolǵan.

Tartıp alınǵan Java Programmalastırıw quralın kompyuterge tómendegi papkaǵa ornatamız :

C: \Program Files\Java\jdk1. 6

Kommanda qatarı arqalı Java kompilyatori hám interpretatoridan paydalanıw ushın Windowstı ortalıq ózgeriwshilerin belgilew kerek boladı. Onıń ushın sistema qásiyetleri aynasınan sol atlı tuymeni tańlaw kerek boladı.

Windows operatsion sistemasınıń ayrıqshalıqlar áynegi

Nátiyjede ortalıq ózgeriwshileri áynegi ashıladı.










Bul aynada Sazdat' tuymesi arqalı tómendegi jańa ortalıq ózgeriwshisin kiritip alamız : path hám biziń xolimizda onıń ma`nisin c:\Program Files\Java\jdk1. 6\bin\ dep belgileymiz.



Jańa ortalıq ózgeriwshisin jaratıw dialog áynegi

Ortalıq ózgeriwshileri áynegi

Bahalardı tuwrı kiritilgenlgin komanda qatarınan tómendegi buyrıq járdeminde teksrip alıwımız múmkin:

Java versiyasi haqqinda magliwmat aliw

Programmalastırıw ortalıǵın tańlaw

Java programmalastırıw tilinde programma jazıw ushın tómendegi úsh qıylı ortalıqtan paydalanıw múmkin:

- Java Programmalastırıw quralı hám qandayda -bir tekst redaktorı (mısalı, Notepad);

- Integrallasqan Programmalastırıw Ortalıǵından paydalanıw (mısalı, Eclipse);

- Java Programmalastırıw quralı hám ol menen integrallasqan tekst redaktorınan paydalanıw (mısalı, TextPad);

Integrallasqan Programmalastırıw Ortalıqları tiykarınan kóplegen baslanǵısh kod fayllarınan ibarat programmalar menen islew ushın mólsherlengen. Bul programmalastırıw ortalıqları programmalastırıwdı ańsatlastırıw ushın kóplegen úskenelerdi óz ishine aladı, mısalı aljasıqlardı anıqlawshı (depugger) hám versiyalardı basqarıwshı sistemalar.

Ápiwayı programmalardı dúziw ushın qandayda bir-bir tekst redaktorı yamasa Java Programmalastırıw quralı menen integrallasqan tekst redaktorı qóllaw múmkin. Birinshi xolatda programmanıń baslanǵısh kodı tekst redaktorı járdeminde kiritiledi hám komanda qatarı arqalı kompilyatsiya etiledi hám iske túsiriledi. Ekinshi xolatda programmanıń baslanǵısh kodı integrallasqan tekst redaktorı járdeminde kiritiledi hám redaktor ishinde kompilyatsiya etiledi hám iske túsiriledi.

Ápiwayı Java programması

Java programmalastırıw tilinde jazılǵan, konsol aynasına tekstti shıǵarıp beredi. tómendegi ápiwayı programma kodın kórip shıǵamız :

public class HelloWorld {

public static void main(String[] args)

{

System.out.println("Hello World!");

}

}

Bul programmanı kodın tekst redaktorı járdeminde kiritip HelloWorld.java faylına saqlaymiz. Keyininen javac kompilyatori járdeminde kommanda qatarında programmanı kompilyatsiya etemiz:



Java kompilyatori járdeminde baslanǵısh kodtı kompilyatsiya qılıw



Nátiyjede HelloWorldjava faylı jaylasqan orında HelloWorld. class atlı fayl payda boladı. Keyininen java buyrıǵı járdeminde Java virtual Mashinasın iske túsiriledi hám HelloWorld. class faylında jaylasqan baytkod atqarılad

.

Java virtual Mashinası járdeminde baytkodni jumısqa túsiriw Korib turılganidek programma konsol aynasına “Hello World! " tekstin shıǵarıp berdi.

Endi bul programmanıń baslanǵısh kodın analizlab shıǵamız. Java programmalastırıw tilinde barlıq programma elementleri class ishinde jaylasadı. Biziń xolatda class tómendegishe daǵaza etilgen:public class HelloWorld

{

}

Bul jerde public gilt sózi bul klassni shaqırıq ózgertiriwshisi esaplanıp ol bul class elementlerine shaqırıq dárejesin belgileydi. HelloWorld bul klass atınıń belgileydi. Java programmalastırıw tilinde class atı hárip menen baslanıwı hám odan keyin hárip hám sanlar kombinatsiyasınan ibarat bolıwı múmkin. Klass atı retinde Java gilt sózlerin isletip bolmaydı. Bunnan tısqarı klass jaylasqan fayl atı public shaqırıq ózgertiriwshili klass atı menen birdey bolıwı hám java keńeytpesine ıyelewi kerek. Atap aytqanda, biziń ápiwayı programmasımız jaylasqan fayl atı HelloWorldjava boladı.

Java programmasın jumısqa túsiriw ushın Java virtual mashinası xar mudam programmanıń main metodında jaylasqan programma kodın orınlawdan baslaydı. Sonday eken, klass jumısqa túsiriliwi ushın ol jaǵdayda main metodı ámeldegi bolıwı kerek. Joqarıdaǵı mısalda main metodı tómendegi kóriniske iye:public static void main(String[] args)

{

System.out.println("Hello World!");

}

Bul jerde, main metodında jaylasqan System. out.println (" Hello World! "); qatarı konsolga “Hello World!” tekstin shıǵarıp beredi.

Paydalanılǵan ádebiyatlar

1. 
   Core Java 2 Volume I - Fundamentals, 7^th Edition, Cay S. Horstmann, Gary Cornell, Prentice Hall PTR, 2004
   
2. 
   Learning Java, 3^rd Edition, Jonathan Knudsen, Patrick Niemeyer, O’Reilly, 2005
   
3. 
   Head First Java, 2^nd Edition, Kathy Sierra, Bert Bates, O’Reilly, 2005
   
4. 
   The Java Programming Language, 4^th Edition, Ken Arnold, James Gosling, David Holmes, Addison Wesley Professional, 2005