Java 2se dasturlash tili

 

Metodlar 

Metodlar klass tanasida joylashadi. Ular lokal o’zgaruvchilar va boshqa Java ifodalarini o’z 

ichiga oladi va ushbu o’zgaruvchilar metod chaqirilganda ishga tushiriladi. Metodlar ularni 

chaqirgan ifodaga qiymat qaytarishi mumkin. Qaytariladigan qiymat sodda  qiymatlar, 

o’zgaruvchi yoki 

void

, xech qanday qiymat qaytarilmaydi, bo’lishi mumkin. Metod e’lon 

qilinganda qaytariladigan qiymat metod nomidan oldin ko’rsatilishi kerak.  Metodlar qiymat 

qabul qilishi xam mumkin va ushbu qiymat chaqiruvchi tomonidan beriladi. Metod e’lon 

qilinganda qabul qiladigan qiymat metodni qavslari ichida ko’rsatiladi. 

Masalan: 

class ArifmetikQiymat 

{ 

 

int xQiymat; 

 

int yQiymat; 

 

double xisoblash(int x, int y) 

 

{ 

 

 

double arifQiymat = (x + y)/2; 

 

 

return arifQiymat; 

 

} 

} 

Ushbu dasturda 

ArifmetikQiymat

  klassida ikkita butun sonlarni (

int x

  va 

int y

) qabul 

qiluvchi 

xisoblash()

  metodi e’lon qilingan. Ushbu metod ratsional (

double

) qiymatni 

return

 

kalit so’zi orqali chaqiruvchi ifodaga qiymat sifatida qaytaradi. 

xisoblash()

 metodi ichida 

arifQiymat

 nomli o’zgaruvchi e’lon qilingan. Metod ichida e’lon 

qilingan o’zgaruvchilar 

lokal o’zgaruvchilar

  deyiladi. Lokal o’zgaruvchilarni klass 

o’zgaruvchilardan farqi shundaki, ular vaqtincha bo’lib metod bajarilguncha axamiyatga ega. 

---

Metod bajarilib bo’lingandan so’ng lokal o’zgaruvchilar o’z axamiyatini yo’qotadi. Bundan 

tashqari lokal o’zgaruvchilariga metod tashqarisidan murojaat qilib bo’lmaydi. 

Java dasturlash tilida bitta klass ichida bir xil nomga ega  bir nechta metodlarni e’lon qilish 

xam mumkin.  Ushbu printsip 

metodni qayta e’lon qilish

  deb nomlanadi.  Faqatgina qayta e’lon 

qilingan metod xar xil son va turdagi argumentlarni qabul qilishi shart.  Metod chaqirilganda 

kompilyator metod qabul qiladigan argumentlariga qarab ushbu metodlar ichidan kerakligini 

ishga tushiradi. Masalan, 

public class QabulQilinganQiymat 

{ 

 

public void qiymat(String s) 

 

{ 

 

 

System.out.println(“birinchi metod”); 

 

 

System.out.println(“qabul qilingan qiymat - ” + s); 

 

} 

 

public void qiymat(int x) 

 

{ 

 

 

System.out.println(“ikkinchi metod”); 

 

 

System.out.println(“qabul qilingan qiymat - ” + x); 

 

} 

} 

dasturida 

qiymat(“tekshiruv”); 

metodi chaqirilsa dastur ekranga  

birinchi metod 

qabul qilingan qiymat – tekshiruv 

chiqarib beradi. Agar, 

qiymat(5); 

metodi chaqirilsa dastur ekranga 

ikkinchi metod 

qabul qilingan qiymat – 5 

chiqarib beradi.