Jarahatdan ag’ip atirg’an qandi qanday qilip toqtatiw mu’mkin?

Jarahatdan ag’ip atirg’an qandi qanday qilip toqtatiw mu’mkin?

1. 
   Jaralanǵan tárepti bálentke kóteriń.
   

2. Jaralanǵan jaydı qan aǵıwı toqtaǵanǵa shekem taza hám qalıń látte menen (yamasa látte bolmasa qolıńız menen) basıp turing. Bul 15 minut, geyde 1 saat yamasa odan kóbirek waqtın da alıwı múmkin. Jaranı nátiyjede tuwrıdan-tuwrı basıp turıw jolı menen derlik barlıq jaralardan oqayotgan qandı toqtatıw múmkin - geyde, hátte denediń qandayda bir bólegi kesip taslanǵanda da




Basıp turıw menen geyde qandı toqtatıp bolmaydı, ásirese, jara ju’da úlken bolǵanda, qol yamasa ayaq kesip taslanǵanda onı toqtatıw qıyın. Eger, sonday jaǵdaylar júz bersa hám adam qan joytıwdan óliwi múmkin bolsa, tómendegilerdi etiń :
♦ Jaranı basıp turıwda dawam etiń
♦ Jaralanǵan bólekti ılajı bolǵanınsha joqarig’a ko’terin’
♦ Qol yamasa ayaqtı jaraǵa jaqın orından baylanıstırń. Qandı toqtatıw ushın baylamǵa burama salıp ayaqtı qisin’
♦ Bólew ushın buklan’an látte yamasa keń qamar isletiń; hesh qashan jińishke jıp, sabaq yamasa sım isletpen’
♦ Qan toqtag’anin kóriwden aldın onı 20 minuttay basıp turin’. Qolıńız sharshag’an bolsa basqa qolıńız benen basıń. Basıp turıw ańsat jumıs emes ta’slim bolman’!

Iqtiyat sharalari:

Jaranı basıw jolı menen qandı basıp turıw arqalı toqtata almasańız, áne sondaǵana, qol yamasa ayaqtı baylanıstırń.
• Baylam ele da zárúr ekenligin tekseriw hám qan aylanıwın támiyinlew maqsetinde onı hár yarım saatta bosatip turin’. Baylamdı uzaq waqıt qaldırıw ayaq yamasa qo'ldi isten shıǵarıwı múmkin. Nátiyjede qol yamasa ayaqtı kesip taslaw kerek boladı.
• Qandı toqtatıw ushın topıraq, kerosin sıyaqlı patas zatlardan hesh qashan paydalanban’.
• Eger qan aǵıwı kúshli yamasa jara salmaqli bolsa, shoktin’ aldın alıw maqsetinde nawqas ayaqların kóterip, basın tómenletip qoyın’
Shoknin’ aldın alıw yamasa emlew ushın ne qılıw kerek:
Shoktin’ birinshi belgileri yamasa shok qáwip bolǵanda...
• Adamdıń basın ayaǵınan sal tómenlew etip jatqizin’, mine bunday etip:
♦Qan oqayotgan bolsa, onı toqtatin’.
♦ Eger kesel ton’ip atirg’an bolsa, onıń ústine kórpe tastap qoyin’.
♦ Eger onıń hushi jayında bolsa hám ishe alsa, oǵan kishi-kishi urtlamlarda suw hám basqa ishimlikler beriń. Eger ol suwsızlang’ang’a uqsasa,
oǵan kóplegen suyıqlıq hám Suwdı Tiklewshi Ishimliklerden beriń
♦ Eger qandayda-bir ziyanlanǵan jayı bolsa, onı emlew sharasın kóriń.
♦ Eger onıń qandayda bir jayı awirip atirg’an bolsa, oǵan paratsetamol tabletkasini beriń.
♦ Nawqastıń ruhini kóteriń hám xatirjam etiń.
Eger kesel hushsiz bolsa :
♦ Onıń basın sal jambaslatib, tómenlew etip, bir tárepke hám keyin basıp iyiltirip (joqarıdaǵı suwretke qaran’) jatqizin’. Eger ol buwilip atirg’anday bolsa, tilin barmaǵıńız menen aldınǵa tartıń.
♦ Eger qayt etken bolsa, sol zamatı awızın tazalap qoyin’. Ol qayt qilsa, ókpesine ketpeytuǵın etip, basın tómenlew, keyin basıp iyiltirip hám jambaslatib jatqizip qoyin’.
♦ Ol hushiga kelgunga shekem, awızı arqalı hesh nárse berman’.
♦ Eger qaptal átirapigizdagi qandayda bir kisi yamasa ózińiz venaǵa jiberiletuǵın suyıqlıqlardı (aspa ukol, mısal : 5 [%] procentlik glyukoza, 0. 9 [%] procentlik NaCl hám basqalar ) tez qılıwdı bilseńiz, bul emlewdi tez etiń.
♦ Demde medicinalıq járdemge shaqırıq etiń.