Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети

Сиёсий маданиятнинг «ёшқ тури» ўзининг сиёсий биқиқлиги билан ажралиб туради. Ўз сиёсий қадриятлари ва меъёрларига йўналтирилган маз-кур тур сиёсий-маданий автономия режимида ривожланади. Ўзининг этник, диний, тарихий, ижтимоий анъаналарига содиқ ва уларга қатьий амал қила-ди. Сиёсий меъёрлар ва мезонларнинг бошқа тизимларини қабул қилмайди. Мазкур турга фуқаролар сиёсий интилишларининг чекланиши ва бошқариб турилиши хосдир. Мафкуравий (сиёсий-диний) радикализмга ва тўғридан-тўғри зўравонликка мойил. Бу тур сиёсий маданиятнинг тоталитар-авторитар моде-лига яқин туради.
«Очиқ тур» ўзга маданиятлар тажрибасини қабул қилади. Ўзгариб турув-чи воқеликка мувофиқ тарзда ўзгартиришлар киритилиб турувчи бой сиёсий анъаналарга эга. Доимий ўз-ўзини ислоҳ қилиш режимида ривожланади. Сиё-сий маданиятнинг либерал-демократик моделига яқин туради.
Реал сиёсий ҳаётда турли сиёсий-маданий турлар ўзаро фаолиятга кири-шади ва бир-бирига ўзаро таъсир ўтказади. Бунинг натижасида сиёсий мада-ниятнинг «аралаш» турлари ҳосил бўлади. Улардан айримларини тавсифлаб ўгамиз.
«Фуқаро маданияти». Мазкур тур буржуа-демократик сиёсий тизимлар учун кўпроқ хосдир. У сиёсий барқарорликнинг бошқа турларига хос унсур-ларни ўзида энг самарали тарзда бирга қўшади, тегишли сиёсий режимлар-нинг конструктив фаолият кўрсатишига хизмат қилади.
Фрагментар сиёсий маданият. Мазкур турда жамиятнинг бўлиниб кет-ганлиги, уни ташкил этувчи ижтимоий гурухларнинг кучли қутблашганлига акс этади. Ушбу тур ўзининг радикализми, сиёсий тажовузкорлиги ва муроса-сизлиги билан ажралиб туриши мумкин. Фрагментар сиёсий маданиятга ха-ризматиклик, яъни сиёсий бирлашмалар ва уларнинг дастурларига эмас, балки жамиятнинг кўзига фавқулодда истеъдод ва фазилатларга эга бўлиб кўринган муайян сиёсатчиларга (ижтимоий гурухлар, айрим фуқароларга) йўналтирилганлик хосдир.
Сиёсий маданиятнинг интеграциялашган тури сиёсий режимнинг асо-сий масалалари бўйича анча юксак ижтимоий-сиёсий ҳамжиҳатликнинг мав-жуд бўлиши, сиёсий зўравонлик даражасининг пастлиги ва сиёсий ҳаётнинг хилма-хиллиги билан ажралиб туради.
Сиёсий маданият турлари билан бир қаторда умуминсоний сиёсий-ма-даний маконда сиёсий субмаданиятлар ҳам кузатилади, («суб» бу ўринда ло-тинчадан таржима қилинганда «таг», остки маъноларини билдиради).