Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети

2-мавзу СИЁСИЙ ФИКРНИНГ МАНБАЛАРИ ВА ШАКШ1АНИШИ
Режа:

1. 
   Қадимга Шарқца сиёсий, ҳуқуқий фикрнинг пайдо бўлиши.
   
2. 
   Қадимга Юнонистон ва Римда сиёсий ва ҳуқуқий билимлар ривожи.
   
3. 
   Ўрта асрларда Европада шаклланган сиёсий таълимотлар.
   
4. 
   Уйғониш даври ва Реформациянинг сиёсий гоялари.
   
5. 
   Сиёсий ва ҳуқуцш билимларнинг янга даврдага ривожи.
   
6. 
   XX асрдага сиёсий таълимотлар.
   
7. 
   Ҳозирги замон сиёсатшунослигининг асосий оқимлари ва янга тамой-
   иллари.
   

1. Қадимга Шарқца сиёсий-ҳуқуқий фикрларнинг пайдо бўлиши.
Сиёсий таълимотлар тарихи фақат сиёсатшуносликликда эмас, балки ижтимоий фанлар тизимида ҳам муҳим ўрин тутади. Зеро, сиёсий таълимот-ларда турли синфлар ва ижтимоий гурухларнинг манфаатлари ўз ифодасини топади. Мазкур манфаатлар сиёсий ҳокимият томонидан ҳимояга муҳгож бўла-ди ва ушбу эҳгиёж ҳукмрон синфларни ўз назарияларини ишлаб чиқиш ва асослашга даъват этади.
Бундан ташқари, сиёсий таълимотлар тарихи — улкан тажриба. Замона-вий сиёсий ҳаётнинг бирон-бир муҳим масаласини усиз ҳал этиш мумкин эмас. Бу тажриба ҳозирги давр учун долзарб бўлган кўплаб оригинал ечимлар-ни ўз ичига олгани ҳолда, олимлар ва амалиётчиларга ўз изланишларини ўтмиш тажрибаси, олдинги даврнинг ўзига хос хусусиятлари билан қиёслаш-дан иборат ноёб имкониятни ҳам яратиб беради.
Сиёсий фикр инсоният тамаддунининг вужудга келиши билан бир вақг-да пайдо бўлган. Тамаддуннинг илк ўчоклари Шарқца — Миср, Месопота-мия, Ҳиндистон ва Хитойда тахминан милодгача бўлган 4 минг йилликда юзага келди. Шаҳарлар, давлатлар, ёзув, теварак-атрофни ўраб турган дунё ҳақидаги билимлар айнан шу ерда пайдо бўлган. Савдо-сотиқ ва ҳунарманд-чилик ривожланган, кишилар ва кишилар гуруҳлари ўртасидаги мулкий тен-гсизлик уларнинг ижгимоий мавқеи билан асоратга солиниши натижасида вужудга келган. Цивилизация инсоннинг фақат оила, уруғ жамоаси доирала-ридагана эмас, балки давлат доирасида, яъни ижтимоий-иқтисодий ва син-фий тенгсизлик ҳукмронлик қилиш ва бўйсуниш шароитларида ҳам бирга-ликда яшай олиш қобилиятини тақозо этади. Буларнинг ҳаммаси инсонлар-нинг илк сиёсий тасаввурларида ўз аксини топади.
Чунончи, Мисрда ҳозирга қадар маҳаллий ҳукмдорлар бўлмиш фиръав-нлар улуғворлигининг рамзлари бўлган мақбара-пирамидалар сакланиб қол-
18