Жаћон иќтисодиёти ва дипломатия университети

Malayziya eksporti va importi tuzilishi (%da) 
 
 1998 
2001 
Eksport 100 
100 
Asosiy xomashyo tovarlari: 
kauchuk 0,97 
0,97 
palma yog‘i 
6,2 
5,6 

---

tayyor to‘sin va taxtalar 
1,5 
- 
xom neft 
2,6 
- 
Ishlov beruvchi sanoat 
mahsulotlari: 
82,9 84,6 
gazlama, kiyim-bosh, poyafzal 
3,3 
- 
neft-kimyo mahsulotlari 
4,8 
- 
elektron sanoat mahsulotlari 
56,4 
55,9 
metalga ishlov berish 
mahsulotlari 
2,9 - 
Janubiy Koreya iqtisodining tez sur’atlar bilan rivojlanishida eksportning g‘oyatda tez 
o‘sishi eng muhim ahamiyat kasb etdi. 1960 va 1989 yillar orasida har yillik eksport o‘rtacha 
30% o‘sdi, shu davr oxirida esa, 60 mlrd AQSH dollaridan oshdi. Mamlakat eksporti 
diversifikatsiyasida ham yuqori natijalarga erishildi: 1962 yilda 69 nomdagi eksport tovarlari, 
1989 yilda 5270 nomda eksport tovarlari chiqarildi, ya’ni har yillik eksport tovarlari 200 ta yangi 
mahsulot bilan to‘ldirib borildi.
Keyinchalik eksportning o‘sish sur’atlari ancha qisqardi, bunga mintaqadagi inqiroz 
sabab bo‘ldi. Agar 1995 yilda Janubiy Koreya eksporti hajmi 1994 yildagiga nisbatan 31,5% 
o‘sgan bo‘lsa, 1996 yilda 4,1%, 1997 yilda 7,2% va 2001 yilda 6,1%ga o‘sdi.
Mamlakat hukumati litsenziya, imtiyozli qarzlar berish, importni kreditlash asosida 
eksport mahsulotlari ishlab chiqarishni kengaytirish bilan tashqi bozorga mo‘ljal olish yo‘lidan 
og‘ishmay bordi. Natijada milliy firmalar orasida raqobat kuchaydi: shu bilan birga, eksport 
mahsulotlari ishlab chiqarishni ko‘paytirish "o‘ziga xos" tarzda rag‘batlantirildi. Janubiy 
koreyalik iqtisodchi B.Songning aytishicha, hukumat ko‘rsatmalarini bajarmagan yoki uning 
rejalariga mos ish yuritmagan korxonalar iqtisodiy infratuzilmadan uzib qo‘yilardi (hatto suv va 
elektr energiyasi berish to‘xtatilardi).
Yangi industrial mamlakatlarning iqtisodiy yuksalish sabablari 
Ba’zi mutaxassislarning fikricha, bu mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanish cho‘qqisiga 
chiqishlariga asosiy sabab, ularning qulay geografik mintaqada joylash-ganligidir. Ular turli 
qit’alarni birlashtiradigan asosiy savdo yo‘llari tutashgan yerda joylashgan. Masalan, Gonkong 
qadimdan Xitoyga borishdagi Janubiy darvoza vazifasini o‘tagan. Tinch va Hind okeanlari 
tutashadigan Singapurni esa, har doim Sharqning g‘arbiy darvozasi va G‘arbning sharqiy 
darvozasi deb atashgan.
Yana bir xil mutaxassislarning fikriga ko‘ra, ushbu rivojda boshqa ko‘p omillarning 
uyg‘unlashuvi katta ahamiyatga ega bo‘lib, omillar ichida uddaburonlik bilan yuritilgan epchil 
soliq siyosati alohida ajralib turadi. Bu siyosat Gonkong va Singapurga ko‘pgina chet el savdo-
sotiq va sanoat kompaniyalarini, umuman moliya kapitalini jalb qilishiga imkon berdi.
Janubiy Koreya, Singapur, Gonkong va Tayvanga yirik g‘arbiy va yapon biznesini 
tortgan muhim magnit bu yerda ishchi kuchining arzonligi, mahalliy xalqning mehnatsevarligi, 
ish qobiliyati yuqoriligi bo‘ldi. Quyidagi ma’lumotlar shuni ko‘rsatadiki, 1995 yilda 
to‘qimachilik sohasida va kiyim-bosh ishlab chiqarishda ishchi kuchining qiymati AQSHda 
Koreya Respublikasidan 19,0 va 9,1, Indoneziyadan 68 va 5, Turkiyadan 58 va 61 foiz 
yuqori bo‘lgan.