Jamurad yangiboyevich, amirov

Us    =  
   Uf×24
 
                                                                     T 
Us     -  sutkalik sut, kg  
Uf   -  haqiqatda sog‘ib olingan sut, kg 
T      -  sog‘ish vaqti, soat    
 
Biyalar tuqqanidan bir oy o‘tgandan keyin ma’lum vaqtgacha qulunlaridan 
ajratib sog‘iladi. Qulunlarga esa ajratgan paytda qo‘shimcha oziqalar beriladi.  
Biya  sutidan  qimiz  tayyorlanadi,  u    aralash  spirt-sut  bijg‘ish  jarayoni 
bo‘lib, sut qandining parchalanishi natijasida 3,5% etil spirti va 1 % sut kislotasi 
hosil  bo‘ladi,    undan  tashqari  korbanat  angidrid  gazi,  uchuvchi    kislotalar  
xushta’m moddalar va fermentlar hosil bo‘ladi.  
Uvitqi  bo‘lib  maxsus  qimiz  uvitqisi  (donador),  yoki  kuchli  qimiz  xizmat 
qiladi.  
Qimiz uch xil bo‘ladi: kuchsiz qimiz nordonligi 70-90ºT, spirt miqdori 1%; 
o‘rta qimiz  nordonligi 100-110ºT, spirt miqdori  2,0%; kuchli  qimiz  nordonligi 
110-120ºT, spirt miqdori 3,0% oshiq. 
Biyalarning  sut  mahsuldorligini  oshirishga  yilqichilik  fermalarida  otlar 
naslini  yaxshilash  va  tuqqanidan  keyin  iydirish  evaziga  erishish  mumkin. 
Buning  uchun  to‘liq  zootexniya  hisob-kitoblarini  yuritish  hisobiga  sersut 
biyalarni aniqlash va ular bilan alohida ishlash ijobiy natijalar beradi.  
Birinchi  navbatda  biyalarni  laktasiya  davomida  to‘yimli  va  sifatli  oziqalar 
bilan  ta’minlash  muhim  o‘rin  tutadi.  Oriq  biyalar  sYemiz  biyalarga  nisbatan 
laktasiyaning  birinchi  2  oyida  kam  sut  beradi.  Shu  boyisdan  oriq  biyalarga 
qo‘shimcha oziqalar berish yaxshi natijalar beradi. Biyalarni bo‘g‘ozlik davrida 
tuqqanga      qadar  me’yorlar  asosida  boqish  yangi  laktasiyada    ko‘p  sut  berish 
garovi hisoblanadi. 
Biyalarni  yaylov  va  otxonalarda  saqlash,  oziqlantirish  tipi  ularning  sut 
mahsuldorligiga  ta’sirini  A.A.Nurmatov  tajribalari  orqali  ishonch  hosil  qilish 
mumkin.