Jamurad yangiboyevich, amirov

Mis.    Asosan  gYemoglobin  tarkibiga  kiradi.  U  qizil  qon  tanachalarining 
tarkibiy  qismiga  kirib  qon  aylanishida  faol  ishtirok  etadi,  qator  ferment  va 
pigmentlar    sintezida  qatnashadi,  barcha  tana  a’zolarida  uchraydi,  ayniqsa 
jigarda Ko‘p uchraydi. 
Mis yetishmasligi kamqonlikka sabab bo‘lib, yosh hayvonlarning o‘sishiga, 
katta  yoshdagi  hayvonlarning  mahsuldorligiga,    ko‘payishiga  salbiy  ta’sir 
ko‘rsatadi.  Sigirlar  qonida  0,8-1  mkg/g  bo‘lishi  kerak,  uning  0,3-0,6  mkg/g  ga 
pasayishi sigirlarning birinchi urug‘lantirishdan otalanishini 2 barovar pasaytirib 
yuboradi. 
Asosan  me’yordagi  ratsion    hayvonlarning  misga  bo‘lgan  talabini 
qondiradi. Mis ko‘proq don,  urug‘, shrotda ko‘p uchrab, yaylov o‘tlari, somon 
va sutda kam uchraydi. 
Misning  me’yordan ko‘p bo‘lishi va surunkali  kechishi hayvonga salbiy 
ta’sir  qilib  uni  zaharlashi  mumkin,  u  jigarda  to‘plana  borib  hayvonni  o‘limga 
olib kelishi mumkin, ayniqsa bu holga  qo‘ylar sezgir bo‘ladi. 
Kobalt. Bu elYement B
12 
vitamini kashf etilgandan e’tiborga olindi. Kobalt 
kovshovchilar,  cho‘chqalar  va  parrandalar  ovqat  hazm  qilish  tizimida  B
12
 
vitaminini  sintez  qiladigan  mikroorganizmlarning  faoliyati  uchun  zarur,  kobalt 
me’yorda    bo‘lsa  mikroorganizmlar  hayvon  uchun  zarur  B
12
  vitaminini  hosil 
qiladilar.  Cho‘chqalar  va  parrandalarda  ovqat  hazm  qilish  tizimidagi 
mikroorganizmlar  hamma  vaqt  ham  ularning  talabi  darajasida  B
12
  vitaminini 
ishlab chiqarmaydi, shuning uchun ba’zan ular oziqalarga qo‘shib beriladi. 
Kobalt  yetishmaganda  qoramol  va  qo‘ylarda  to‘qishib  yurish  kuzatiladi 
yoki akobaltoz kasalligi ro‘y beradi. Hayvon ozib, mahsuldorligi pasayib, jinsiy 
faoliyati susayib ketadi. 
Kovshovchilar  ratsioniga  kobalt  sulfat  tuzidan  qo‘shib  berish  uning 
yetishmovchiligini oldini oladi. 

---

 
63 
Yod.  Bu  elYement  to‘qima  va  bez  shiralarida  kam  uchrab,  asosan 
qalqonsimon bez gormoni-tiroksin tarkibiga kiradi. 
Uning  muntazam  yetishmasligi  qalqonsimon  bez  faoliyatini  bo‘zib,  u 
kattalashib bo‘qoq kasalligiga  sabab bo‘ladi. Yod yetishmasligi qishloq xo‘jalik 
hayvonlarining ko‘payishiga salbiy ta’sir etadi, ba’zan o‘lik tugiladi. 
50% ga yaqin yodni hayvonlar oziqalar bilan oladi, qolgan 50% ni esa suv 
bilan  olish  kerak,  oqar  suvlarda  yod  miqdori  kam  bo‘lib  chuqur  artezan 
suvlarida uning nisbati yuqori bo‘ladi. 
Yodning  eng  ko‘p  uchraydigan  mahsuloti  dengiz  o‘tlari  va  baliqlari 
hisoblanadi.  Oziqalar  tarkibidagi  uning  bo‘lishi  tuproq  tarkibiga  bog‘liq.  Yod 
yetishmaydigan  hududlarda  oziqa  tuzi  tarkibiga  kaliy    yodid  yoki  natriy  yodid 
qo‘shib beriladi.