Jamurad yangiboyevich, amirov

Ovqat hazm qilishning pirovard natijasi: oziqalar to‘yimli moddalari- 
tezakdagi to‘yimli moddalar = hazmlangan to‘yimli moddalar. 
 
Hazmlashning koeffitsienti hazmlangan to‘yimli moddalarni qabul qilingan 
to‘yimli moddalarga nisbati foizdagi ifodasiga aytiladi: 
 
                                                   hazmlangan to‘yimli moddalar,g 
Hazmlanish koeffitsienti = -------------------------------------------------- x 100; 
                                                   yeyilgan tuyimli moddalar, g   
 
Oziqalarni  hazm  qilish  kovshovchilar  qoramollar  va  qo‘ylarda  o‘xshash 
bo‘ladi. Dag‘al oziqalardan hisoblangan somonni qoramollar, qo‘ylar va otlarga 
nisbatan  yaxshiroq  hazm  qiladi.  Kletchatkaga  boy  oziqalarni  cho‘chqalar  va 
parrandalar yaxshi hazm qila olmaydilar. 
Kovshovchilar  va  cho‘chqalarda  don,  shrot  va  lavlagi  kabi  oziqalarning 
hazmlashi koeffitsienti bir xil bo‘ladi. 
Parrandalar  organik  moddalarni  qishloq  xo‘jalik  hayvonlariga  nisbatan 
yomonroq, kletchatkani og‘ir hazm qiladi. 
Oziqalarni  hazm  qilishda  turlararo  farq  bo‘lgani  holda,  bunday  farq 
zotlararo bo‘lmaydi. 
Oziqalarning  hazmlanishi  hayvonlarning  yoshiga  bog‘liq,  buzoqlar  sut 
oziqalarini 90-98% hazm qilgani holda, o‘simlik oziqalarga  to‘liq o‘tkazilganda 
faqat 40-50% hazm qilgan, keyinchalik u ortib borib eng yuqori bosqich  ovqat 
hazm qilish tizimi to‘liq shakllangandan keyin erishiladi. 

---

 
54 
Kovshovchilar,  cho‘chqalar  va  parrandalarda  ovqat  hazm  qilish  tizimi 
to‘liq  4-6  oyda  shakllanadi.  Qari  hayvonlarda  ovqat  hazm  bo‘lishi  ancha  past 
kechadi. 
Oziqalarning  hazmlanishini  uning  tarkibidagi  moddalar  va  ularning 
nisbatiga  bog‘liq.  Oziqalarning  hazmlanishiga  eng  ko‘p    protein  va  kletchatka 
ta’sir etadi. 
Oziqa  tarkibida  kletchatka  qanchalik  yuqori  bo‘lsa  mikroorganizmlar  va 
fermentlar ta’siri kamayib hazmlanish susayadi. 
Oziqaning yaxshi hazmlanishiga  uning tarkibida proteinning ko‘p bo‘lishi 
ijobiy ta’sir etadi. 
Hazmlanuvchi azotsiz va azotli moddalarning oziqadagi to‘yimli moddalar 
yoki protein nisbati deyiladi: