Ja’miyetshilik penen baylanislar ornatiw usillari

2.Reklamanin’ mazmun ma’nisi ha’m onin’ tu’rleri.
Reklama AQSHda eń úlken gúlleniwge eristi. Benejamin Franklin Amerika reklamasınıń atasi esaplanadı. Ol 1728-jılda Amerika gazetaları arasında eń úlken ko’shirme hám eń kóp kólem degi reklama daǵazalarına eristi. Házirgi waqıtqa shekem reklama iskerliginiń rawajlanıwına bir neshe faktorlar tásir etdi, bularǵa :
- birinshiden, sanaat islep shıǵarıw processinde qol miynetinen paydalanıw tamamlanıldı, bunıń nátiyjesinde tovarlar bazarda kóbeyiwine alıp keldi;
- ekinshiden, suw jolları, shosse hám ápiwayı jollar kóshe kesispelerinin’ jaratılıwı nátiyjesinde tovarlar hám reklama qurallarınıń basqa jaylarǵa jetkiziw múmkinshiligi jaratıldı ;
- úshinshiden, mámleket kóleminde kiritilgen májburiy baslanǵısh tálim sawatlılıq dárejesin asırdı, gazetalar hám jurnallar shıǵarıwdıń ósiwine járdem berdi. Radionin’ keyingi waqıtta, televideniyede jańalıq ashılıwı reklama iskerliginde kúshli xızmet etdi.
" Reklama" sózi latin tilinen alınǵan bolıp (" reklamare" - baqırıw ), kimdir yamasa qandayda bir zat haqqında maǵlıwmattı tarqatıw, qandayda birzatqa qarıydar hám qarıydarlardıń pikirin tartıw maqsetinde ámelge asırilatuǵın ilajlardı ańlatadı. Soni aytıp o’tiw kerek, firmalardıń bazarda tabısi menen iskerlik kórsetiwi ushın tek ǵana sapalı tovarlardı islep shıǵarıw jeterli emes. Bálki, buǵan baylanıslı qarıydarlardı sol tovarlardıń tutınıw ózgeshelikleri haqqında hár tárepleme xabarlı etip, óz tovarlarınıń qarıydarlar sanasında anıq poziciyanı iyelewine erisiw zárúrli áhmiyetke iye boladı. Onıń ushın, birinshi náwbette, kárxanalar reklama qurallarınan jaqsi paydalana biliwleri kerek.

Reklama arqali jámiyetshilik penen bolatuǵın baylanıslardıń tiykarǵı baǵdarları

1. 
   Brifingler, press-konferenciyalardi shólkemlestiriw
   
2. 
   Prezentatsiyalar ótkeriw
   
3. 
   Ha’r qıylı yubileylerdi ótkeriw
   
4. 
   Ǵalaba xabar qurallarınnan paydalanıw
   
5. 
   Ayırım shaxs hám shólkemlerdiń paydasın gózlep miyir hám qayır-saqawat ilajların ótkeriw
   
6. 
   Firmalardıń reklamaǵa baylanısı bolmaǵan jurnallarin baspadan shig’ariw
   
7. 
   Kewilashar ilajlardi uyimlastiriw
   
8. 
   waqitli baspasózde kárxanalardıń kommerciya iskerligin jaqtılandıriw
   
9. 
   Básekishi kárxanalar menen tanısıw
   

Reklamanıń wazıypası – xabar beriw , isendiriw hám eskertiwden ibarat esaplanadi. Sonıń ózi reklamanıń tovar satılıwına tásir kórsetiwinen derek bolıp tabıladı. Reklamanı islep shıǵıw hám shólkemlestiriw kárxana pútkil iskerliginiń bir bólegi esaplanadı. Sol sebepli reklama jumısların shólkemlestiriw málim tártip hám qaǵıydaǵa boysinadı.
Reklamanı engiziwdin’ o’zi bir neshe basqishlardi o’z ishine aladi :

• 
  Maqsetli auditoriyanı anıqlaw hám analiz qılıw
  
• 
  Reklamanıń maqsetin anıqlaw
  
• 
  Reklama byudjetin islep shıǵıw
  
• 
  Reklama tarqatıw quralların tańlaw
  
• 
  Reklama shaqırıǵınıń ideyasın anıqlaw
  
• 
  Reklama tekstin tayarlaw
  
• 
  Reklama kompaniyası parametrlerin tańlaw
  
• 
  Reklamanıń natiyjeliligin bahalaw bolip esaplanadi.
  

Joqaridag’i maǵlıwmatlardan kórinip turıptı, reklama jumısları reklama kimge qaratılǵanlıǵın, yaǵnıy maqsetli auditoriyanı anıqlaw hám analiz qılıw menen baslanadı. Keynen bolsa reklamanıń maqseti anıqlanadı. Hár bir reklama túri ushın onıń ayriqsha maqsetleri belgilenedi. Mısalı, jańa tovar reklama qılınıp atırǵan bolsa, ol jaǵdayda reklamanıń maqseti jańa tovar tuwrısında baslanǵısh maǵlıwmattı beriwge qaratılıwı, keyingi basqıshı bolsa jańa tovardıń ózine tartatuǵın qásiyetleri boyınsha qosımsha informaciyalar beriwden ibarat boliwi kerek hám taǵı basqalar bolip sanaladi .
Reklamanı shólkemlestiriwdegi tiykarǵı processlerden biri reklama byudjetin islep shıǵıw esaplanadı. Reklama byudjetin islep shıǵıw reklama kompaniyasınıń maqsetleri, kárxananıń finanslıq múmkinshilikleri, básekishilerdin’ reklama qárejetleri, tarmaqtaǵı ulıwma qárejetler hám taǵı basqalardı esapqa alıwǵa tiykarlanǵan hár qıylı jantasıwlardı qóllaw menen ámelge asıriladı. Reklama byudjetin esaplap shıǵıwdıń bir neshe usılları bar. Bular tiykarınan tómendegiler esaplanadı :

• 
  ámeldegi aqshalardan bir bólim reklamag’a ajıratıw
  
• 
  satilg’an tovarlar summasınan ma’lim bir bo’leginin’ procentlerin ajıratıw
  
• 
  maqset hám wazıypalardan kelip shıqqan halda esap -kitap qılıw usılı bolip bo’linedi.
  

Sonı atap kórsetiw kerek, reklama qárejetleri qaysı usıl menen esaplap shıǵılǵanlıǵına qaramastan, bul qárejetler qarıydar tárepinen tovarǵa tóliytug’in bahada óz háqisin tabadı.
Hár bir shólkem bir waqittiń ózinde hár túrlı sırtqı ortalıq sharayatında iskerlik kórsetedi. Usınıń sebebinen reklama qárejetlerin esap -kitap etkende kárxana iskerlik kórsetip atırǵan ekonomikalıq, siyasiy, social hám basqa sharayatlar esapqa alınıwı kerek.
Reklama jumısların shólkemlestiriwdegi keyingi qádem - bul reklama tarqatıw quralların tańlawdan ibarat esaplanadi. Tuwrısıda, reklama tarqatıw quralların tańlaǵannan keying’ana reklama xabarlarınıń mazmunın hám túrlerin anıqlawǵa háreket etiledi.
Keyininen reklamanı islep shıǵıw processinde reklama shaqırıǵınıń ideyası islep shıǵıladı. Jaqsı saylanǵan ideya reklama shaqırıǵına qosımsha mazmun beredi. Bul bolsa reklamanı demde eslep qalıw hám oǵan qızıǵıwshılıq múmkinshiligin tuwdıradı.
Onan keying basqishta bolsa reklama shaqırıǵı islep shıǵıladı, yaǵnıy reklama teksti tayarlanadı. Reklama xabarları, áwelembar, qarıydardıń dıqqatın tartıwı hám qızıqtira alatuǵınday da’rejede bolıwı kerek. Eger reklamanıń mazmunı qarıydardıń qarawlarına, turmıslıq tájiriybesine, tólew múmkinshiliklerine uyqas kelseǵana reklamaǵa qızıǵıwshılıq hám ıseniw kúsheyedi.
Reklama jumısların shólkemlestiriwdiń keyingi basqıshı reklama kompaniyası parametrlerin tańlawdan ibarat esaplanadi. Bul jerde reklama maqsetli bazarda qansha sanlı potentsial qarıydarlardıń itibarına silteme etiliwi hám reklama maǵlıwmatları sutkada neshe ret efirge uzatılıwı sıyaqlı máseleler anıqlanadı.
Reklamanı joybarlawdıń sońǵı basqıshı reklamanıń natiyjeliligin bahalawdan ibarat esaplanadi.
Reklama bir qansha belgileri boyınsha gruppalarǵa bólinedi.

• 
  Reklama qanday aymaqtı qamtıp alǵanlıǵına yaǵnıy, geografiyalıq belgisine qaray shet el, ulıwma milliy, regional hám jergilikli reklamalarǵa bólinedi.
  
• 
  Qollanilatug’in texnikalıq qurallarına qaray reklama tómendegi túrlerge ajratıladı: vitrina - kórgizbeli, baspasóz degi reklama, baspa reklama, audiovizual, radio hám telereklamalar
  
• 
  Maqsetine qaray reklama qarıydarlardin’ pútkil kompleksine hám xalıqtıń arnawlı bir gruppalarına qaratılǵan bolıwı da múmkin. Eger reklama payda alıwǵa qaratılǵan bolsa, bunday reklama kommerciya reklaması dep, eger payda alıwǵa qaratilmag’an, bálki jámiyetshilikke qaratılǵan bolsa, kommerciyaliq bolmaǵan reklama dep júritiledi.
  
• 
  Reklamalar maqsetli auditoriyaǵa qanday tásir kórsetiwine qaray shártli túrde mag’liwmat beretuǵın, qozǵatıwshı hám esletiwshi reklamalar dep de gruppalarǵa ajratılıwı múmkin.
  

Soni aytıp o’tiw kerek, búgingi kúnde hár qanday kárxananıń rawajlaniwin kompyuterlersiz oyda sawlelendiriw qıyın. Usınıń sebebinen búgingi kúnde kompyuterlestirilgen reklama da reklama quralları retinde qollanılıp atır dew múmkin. Shet el ekspertleriniń pikirine kóre, jaqın keleshekte kompyuterlestirilgen
reklamanıń basqa reklamalardan ózip ketiwi ku’zetiledi . Bul reklamanıń túp mánisi sonnan ibarat, reklama beretuǵın kárxana arnawlı bir tólew ornına kompyuterlestirilgen reklama informaciyasınıń dereklerine, yaǵnıy qániygelestirilgen kompyuter sistemalarınıń maǵlıwmatlar bazasına óz kárxanaları hám tovarları tuwrısındaǵı maǵlıwmatlardı kirgizedi.
Kórgizbeli reklamalar - reklama túrleri ishinde eń keń tarqalǵani esaplanadı. Kórgizbeli reklamanıń tiykarǵı waziypası, sawdada ámeldegi bolǵan, satıw ushın mólsherlengen tovarlar assortimentin qarıydarlarǵa tanıstırıw, qarıydarlarǵa ele jaqsı tanıs bolmaǵan yamasa málim bolmaǵan tovarlardı keń úgit-násiyatlaw, qarıydarlarǵa jaqınlasıp kiyatırǵan málim bir máwsimge uyqas tovarlardı waqıtında satıp alıw zárúr ekenligin eskertip turıwdan ibarat esaplanadi.
Kommerciya iskerligi menen shuǵıllanip atırǵan isbilermenlerge kórgizbe reklamaların tómendegi talaplar tiykarında jaylastırıwların talap etedi:
1. Kórgizbeler kóshe júzinde jaqsı kózge taslanatuǵın, túsinikli túrde jaylastırılǵan bolıwı kerek.
2. Kórgizbede tek satıwda ámeldegi hám satıw ushın mólsherlengen tovarlar bolıwı, waqtınsha bolmaǵan yamasa satıp boling’an tovarlar bolmawi kerek.
3. Kórgizbede kórsetiw qılınıp atırǵan tovarlar úlgisi anıq hám tolıq etip jazılǵan baha jarlıqları bolıwı zárúr.
4. Kórgizbelerdi hesh bolmaǵanda ayında eki ret almastırıp turıw kerek.
Kórgizbe maydanlarınıń kólemi, kórgizbe ushın usınıs etilip atırǵan tovarlardıń qásiyetlerine kóre tómendegishe boladı :

• 
  aziq-awqat tovarları jaylastırilatuǵın kórgizbe maydanlarınıń kólemi 1 metrden 2 metrge shekem boliwi usınıs etiledi;
  
• 
  iri sawda tarmaqları, supermarket, univermag hám sawda oraylarında 3 metr hám odanda artıq ;
  
• 
  kishi kólemdegi tovarlar, suvinerler, hosh iyisli buyimlar , zergerlik buyımları menen sawda etiwshilerge 0. 80 metrden 1 metrge shekem;
  
• 
  aynali kórgizbede bolsa maydanlarınıń bálentligi bınanıń tiykarǵı boyına esaplaǵanda 0. 80 metrden 1 metrge shekem bolıwı usınıs etiledi.
  

Tovarlardı kórsetiw ushın qollanılatuǵın texnikalıq qurallardıń túrlerine tómendegiler baylanıslı boladı :
• háreketleniwshi kórgizbeler, qoyılǵan úskenelerde ornatılǵan tovarlardıń tiykarǵı bólegi turaqlı túrde aylanıp, háreketlenip turadı ;
• qo'zg'almaytug’in kórgizbeler, bunda tovarlardı kórsetiw, kórsetiw ushın qollanılatuǵın arnawlı úskene hám úskeneler isletiledi;
• dawıs taratıwshı kórgizbelerge túrli apparat hám úskeneler tańlap alınadı, olar temalar arqalı ańlatpalap beriwge qaratıladı.
Tovarlardı kórgizbe reklama qılıwda qollanılıw ornina, bezetiw qásiyetlerine kóre tómendegi gruppalarǵa bólinedi:
1. Tar qániygelesken kórgizbeler.
2. Qániygelesken kórgizbeler.
3. Ulıwmalastırılǵan kórgizbeler.
4. Aralas kórgizbeler.
Baspasózdegi reklama. Baspasózdegi reklama mámleketimiz aymaǵında baspada baspadan shıǵarılǵan hár qıylı reklama materialların óz ishine aladı. Olardı tiykarınan eki gruppaǵa ajıratıw múmkin:
Reklama daǵazaları - bul ámeldegi baspaǵa jaylastırılǵan pullıq reklama bildiriw bolıp tabıladı. Reklama daǵazaları reklama beretuǵın kommerciya usınısınıń maqsetin hám abzallıǵın qısqa formada bildiredi. Reklama daǵazasınıń tiykarǵı teması kishi háriplerde jazılıp, reklama shaqırıǵı maqsetin tolıq ańlatadı, qarıydar ushın ónimdiń paydalı táreplerin hám abzallıqların aytıp o’tedi. Daǵazanıń aqırında qarıydarlar shaqırıq etiwi ushın adresi, telefon, faks yamasa basqa reklama vizitkalari keltiriledi.
Reklama daǵazasın suwretleytuǵın bezew ılajı bolǵanınsha onıń mazmunına sáykes keliwi kerek. Isbilermenlik iskerliginiń tımsalları tiykarǵı elementleri (ónim belgisi) ajıratıp kórsetiliwi kerek.
Túsindiriw - reklama kórinisindegi maqala hám basqa baspalar material formasına iye bolıp, isbilermenlik iskerligi haqqında túsindiriw beretuǵın formada yamasa onıń basshıları, jumıs boyınsha sherikleri hám qarıydarları menen bolǵan sáwbet (baylanıs) formasında jazıladı. Bul sıyaqlı materiallar jaqsı illustratsiyalangan bolıwı kerek, sebebi illustratsiyasiz úlken nátiyje bermeydi.
Reklama daǵazaları hám túsindiriw - reklamaların baspadan shıǵarıwda gazeta, jurnal, túrli málimlemeler, jollamalar sıyaqlı baspa túrlerinen paydalanıladı. Temasına kóre barlıq baspasózdegi reklama baspaların ǵalabalıq-siyasiy hám qániygeleskenligine kóre túrlerge ajıratıw múmkin. Ǵalabalıq-siyasiy baspalarda qarıydarlardıń keń qatlamına mólsherlengen ónimler hám xızmetler haqqındaǵı reklama daǵazaları tiykarınan baspadan shıǵarıladı.
Óndiriske mólsherlengen ónimler haqqındaǵı reklama daǵazaları pán hám texnika, islep shıǵarıw tarmaqları qániygelikleri oqıwına mólsherlengen bolsa, arnawlı baspalarda baspadan shıǵarılıwı maqsetke muwapıq bolıp tabıladı.
Operativligi hám keń tarqatılıwına kóre baspasóz degi reklama basqa reklama quralları ishinde eń nátiyjelisi esaplanadı.
Ekonomikası rawajlanǵan mámleketlerde baspasóz reklamalarına ketken sarp etiw-qárejetler reklamaǵa sarplanǵan qárejetlerdin’ úlken bólegin quraydı. Mámleketimizde de reklamanıń bul túri talay rawajlanip atir. Reklama daǵazaların baspadan shıǵarıw ushın buyırtpa alıwshı ǵalabalıq-siyasiy hám qániygelesken baspalar sanı jıldan jılǵa artıp barıp atır.
Baspasózdegi reklama qarıydarlar hám potensial qarıydarlardıń qálegen toparına jetip barıwı ushın eń tuwrı keletuǵın baspanı tańlaw zárúr. Onıń ushın gazeta, jurnallarǵa hár qıylı tu’rdegi berilgen dizimdi duzip, tirajinda biliw múmkin.
Joybarlastirilg’an reklama kompaniyası sheńberinde paydalanıw ushın tańlanıp atırǵan baspanıń abzallıqların bahalawda kóbinese úsh mániske tayanadi. Biraq, salıstırıwdıń matematikalıq usılı da ámelde bolıp, ol reklama kompaniyasın joybarlawdıń baslanǵısh bóleginde paydalı boladı.
Reklamanı jaylastırıw ushın baspanı tańlawda onıń ha’miyshe tákirarlanatuǵınlıǵı úlken áhmiyetke iye. Kúndelik gazetalar kún ótiwi menen tastap jiberiledi. Jergilikli háptelik gazeta yamasa jurnallarǵa kóbinese bir neshe ret qaralıwı múmkin hám jeti kún dawamında saqlanadı. Ayda bir ret shıǵıs jurnallar jáne de kóbirek múddetke saqlanadı. Kúndelik gazetalardin’ háptelik gazetalardan tiykarǵı ayırmashılıǵı oǵan qaraǵanda shańaraq aǵzaları kemrek oqıydi, keshki baspalarǵa kóbinese televiziyalıq programmalar bolǵanı ushınǵana shaqırıq etiledi. Háptelik hám aylıq jurnallardı shańaraq aǵzaları oqıp bolg’anson’, jaqın tanısi yamasa doslarına beriwleri de múmkin. Bunnan tısqarı, olar reklamaǵa aktuallıq ortalıǵın beredi hám gazetani tez tastap jiberiliwi bolsa oqıwshılardı operativlik penen háreket etiwlerine alıp keliwi múmkin.
Gazeta hám jurnallardaǵı reklamaǵa reń beriw, bezew hám dóretiwshilik ózine tarta biliwide ayriqsha bir uyqaslıqtı aship beredi . Fotosuwretler, súwretler yamasa slaydlardı basıp shıǵarıwda reńli baspadan paydalanıw talay qımbatlilig’ina qaramastan, málim waqıtlarda tolıq ózin finanslıq tárepten orawı múmkin. Geyde reklama daǵazaların aq-qara variantda jaylastırıp, oqıwshılardı ózińizde bar bolǵan reńli baspalarǵa bolǵan talapların jiberiwlerin soranıwıńız múmkin. Biraq, sawda yamasa texnikalıq jurnalda kóp reńli bette yamasa bólek basılǵan prospekt kiritiliwi qanshaǵa túsiwin aldınan anıqlaw kerek.
Baspasózde beriletuǵın reklama daǵazalarınıń úlken kishiligi de bólek áhmiyetke iye boladı. Isbilermen bazarǵa jańa ónim shıǵarip atırǵan bolsa, onı qóllaw, abzallıqları haqqında aytıp ótiw ushın gazeta hám jurnal daǵı úlken maydanlar kerek boladı. Biraq kishipeyillik penen byudjet pulin únemlew hám oqıwshılarda tavar haqqında kóbirek biliwge qızıǵıwshılıq oyatıw múmkin, keyininen bolsa olardı kórsetiw zalina barıwǵa, telefon arqalı qońıraw etiwge, bettegi sorawǵa yamasa jergilikli dillerlerge kiriwge úndew múmkin, onıń ushın kem betli reklama daǵazaların jaylastırıw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı.
Baspa reklamalar túrleri - reklama qılıw processinde tiykarǵı reklama túrlerinen biri bolip esaplanadı. Baspa reklama quralları, óziniń qollanılıw usılına, ózgesheligine kóre tómendegi túrlerge bólinedi:

• 
  betlerge ;
  

• 
  prospektlerge ;
  

• 
  kataliklarg’a ;
  
• 
  bukletlerge ;
  
• 
  arnawlı reklama baspaları - xatlar, qutlıqlaw xatlari, esletpeler.
  

Betler - bir yamasa bir neshe tovar gruppaların, mısalı, velosiped, magnitafonlardi hám basqa soǵan uqsas aziq - awqat ónimlerin reklama etiwge qolaylıǵı menen ajralıp turadı. Betlerde reklama qılınıp atırǵan tovarlardıń eń zárúrli ózgesheligi, sapasına tiykarǵı itibar berilip, qarıydarlar názerine tez túsetuǵın hám olardıń itibarın ózine tartatuǵın etip suwretlenedi.
Prospektler - texnikalıq tárepten quramalı tovarlardı keń jaqtılandıriwda, olardıń tayarlanıw texnologiyası hám olardan qanday qollanılıw usıllarda arnawlı kórsetpeler, usınıslar arqalı tanitiwg’a mólsherlengen reklama quralı bolıp tabıladı. Prospektlerdi shıǵarıwdan tiykarǵı maqset, qarıydarlardı tovarlardıń qásiyetleri, texnikalıq dúzilisi, islew múddeti, kepilligi, olardan paydalanıw usılları hám qanday asıraw, saqlaw jolları tuwrısındaǵı maǵlıwmatlar keń tárzde beriledi.
Kataliklar - isbilermenlik iskerligi sistemasında málim bir sawda etiw processinde tovarlar tuwrısındaǵı maǵlıwmatlardı keń kórsetip beriwge mólsherlengen. Ol jaǵdayda hár bir tovardıń suwreti tusirilgen bolıp, onıń qısqasha xarakteristikası, kólemi hám bahası kórsetilgen boladı. Bul reklama túri tekǵana qarıydarlar ushın bálki, tovarlardı satıwshı agentler, sawda xızmetkerleri hám qániygeleri ushın da mólsherlengen boladı.
Bukletler - mámleketimizde bul reklama túri basqalarına salıstırǵanda onsha keń rawajlanbaǵan. Ol tiykarınan pochta arqalı «direct mile» mánzil ge, úlkenlew betlerde tovarlardı faks formasında yamasa kesteler kórinisinde ańlatılıp qarıydarlarǵa jiberiwge mólsherlengen.
Arnawlı reklama baspaları - xatlar, qutlıqlaw xatlar, esletpeler eń ápiwayı ıqsham hám ápiwayı reklama túrlerinen ibarat bolıp, tiykarınan qániygelesken hám iri sawda tarmaqlarında eń kóp úzliksiz túrde mudami qollanıladı.
Xatlar - bólek alınǵan danali tovarlardı reklama etiwge mólsherlengen. Qutlıqlaw xatlar - arnawlı tayarlanǵan ápiwayı kóriniste bolıp, olar pochta arqalı jiberiledi.
Esletpeler – qarıydarlardin’ satıp alınǵan tovarları haqqında qanday paydalanıw, asıraw hám basqa zárúrli kórsetpeler formasında maǵlıwmatlar beriwden ibarat.
Plakat-grafika reklamaları - bir yamasa bir neshe tovar gruppaların, iskerlik kórsetip atırǵan, jańa isbilermenlik xızmetlerin reklama etiwine mólsherlengen.
Plakat-grafika reklama qurallarına :

• 
  plakatlar;
  
• 
  arnawlı tayarlanǵan xatlar;
  
• 
  afishalar kiredi.
  

Plakatlar, tiykarınan reklama qılınıp atırǵan obiyekttiń áhmiyetine, mánisine hám ózgesheligine kóre kósheler júzinde, ulıwma dem alıw orinlarında, qala transport qurallarında hám soǵan uqsas orınlarda ornatılıwı múmkin. Plakatlar óziniń suwretleytuǵın ózine tartatuǵın bezewleri menen, reklama qılınıp atırǵan tovarlardı anıq suwretli tu’rlerde kórsetiliwi hám hámmege tuwri keletuǵın túsinikli etip ańlatılıwı menen basqa reklama túrlerinen ajralıp turadı.
Arnawlı tayarlanǵan xatlar - qala, rayon oraylıq maydanlarında, qala kósheleriniń ulıwma kesilisken orinlarında, kóp qabatlı ımaratlardıń diywallarında, avtomobil jol trassalarinin’ boyinda hám kózge taslanatuǵın orınlarda ornatılıwı múmkin. Xatlarda reklama tekstleri menen birge túrli janrlarda suwretlengen súwretler hám sızılmalar bolıwı múmkin.
Afishalar - óziniń dúzilisi, mánisine kóre tek reklama tekstlerinen ibarat boladı. Reklama afishalarinin’ ólshemi shegaralanbaǵan bolıp, reklama qılınıp atırǵan obiyekttiń mánisin ashıp beriwge mólsherlengen tekst kólemine baylanıslı boladı.
Kino reklamaları - reklama túrleri ishinde eń nátiyjeli qurallarınan biri bolıp esaplanadı. Kino reklamalarınıń obiyekti bolıp, jańa duzilip atirg’an yamasa du’zilgen isbilermenlik xızmetleri, olardı qarıydarlarǵa xizmet kórsetiw tarawları hám basqaları esaplanadı.
Kino reklamalar qollanılıw mánisine kóre:

• 
  qısqa metrajli televiziyalıq reklamalar ;
  
• 
  diapozitiv filmler bolip bo’linedi .
  

Qısqa metrajli televiziyalıq reklamalar - qısqa múddetli 5 minuttan aspaǵan, qızıqlı, ańlatpalı hám hámmege tuwri keletuǵın túsinikli túrde tayarlanǵan boladı. Kóbinese tamashagóylerdin’ itibarların tartıw maqsetinde kúlkili, komediya hám multipikatsiyalardan paydalanıladı. Sonıń menen birge, reklama filmlerinde ataqlı, uqıplı kinoartistler, sportshılar hám qosıqshılardı usınıw nátiyjesinde nátiyjeli reklamalar tayarlanadı.
Diapozitiv filmler - óziniń hár túrliligi menen basqa kino reklamalarınan ajralıp turadı. Diapozitif filmler, tiykarınan, ónimlerdi satıw kórgizbelerinde, mádeniyat úylerinde, sonıń menen birge, qarıydarlarǵa kórsetiletug’in marketing xızmetlerin jaqsılaw jáne onıń dárejesin asırıw maqsetinde arnawlı uyımlastırılǵan seminarlarda hám konferensiyalarda reklamalardı kórsetiwge mólsherlengen.
Reklama rawajlanǵan sayin, onıń túrli - rayon kórinislerindegi formaları kóbeyip barıp atır, usınıń sebebinen reklama beretuǵınlar bir ǵana informaciya kanalınan paydalansa da, olardıń qalewindegi reklama usıllarınıń keń assortimenti bar bolıp tabıladı.
Imidj reklaması tovarǵa jóneltirilgen bolıp, onıń maqseti qarıydardıń bul markaǵa bolǵan munasábetin qáliplestiriwden ibarat esaplanadi. Bul halda “reklama beretuǵınlardıń dóretiwshilik minez-quliqları tekǵana qarıydardıń tezlik penen muna’sebetine, bálki keyinirek satıp alınǵan zatqa alıp keliwshi unamlı munasábetti islep shıǵıwǵa qaratılǵan boladı”.
Úndewshi reklamanıń tiykarǵı waziypası qarıydardıń munasábetlerine emes, bálki onıń minez-quliqlarına tásir etiwden ibarat esaplanadi. Reklama informaciyası tovar yamasa xızmetti satıp alıwǵa úndewi kerek, sol sebepli onıń nátiyjesi qısqa múddetli boladı hám sawdanıń barıwı menen bahalanadı. Bunday reklama usılı basqınshiliq bolsada, ol da tiykarınan imidj jaratıw wazıypasına uqsap ketedi.
Interaktiv reklama arnawlı bir bir shaxsqa maslastırılǵan reklama informaciyası bolıp, onıń maqseti potensial qarıydar menen onıń juwabın xoshametlew arqalı baylanıs ornatıw bolıp tabıladı. Isbilermen qarıydardıń juwap reaksiyası tiykarında kommerciya munasábetlerdi jolǵa qoyıwǵa háreket etedi. Reklamanıń bul túri aldınǵı eki reklama usılınıń wazıypaların ózinde sáwlelengen, imidjni jaratıw hám usı waqıtta informaciyanıń nátiyjesin tezlik penen bahalawǵa múmkinshilik jaratıwg’a umtıladı.
Shólkem reklamasınıń wazıypası – ja’miyettin’ túrli siyasiy gruppaları arasında isbilermenge salıstırǵanda unamlı munasábetti qáliplestiriw yamasa kúsheytiwden ibarat esaplanadi.
Isbilermenniń imidjin qáliplestiriw onıń iskerlik túrlerin xarakteristikalaw jáne onıń ábzal tárepleri, ústemliligi, páziyletleri hám múmkinshiliklerine itibardı tartıw arqalı firma jáne onıń klientleri ortasında óz-ara isenim hám awızbirshilik ortalıǵın jaratıw haqqında barıp atır. Bunda reklamaǵa bay bolǵan, qarıydarlar túrme-túr tovarlardıń reklamasınan zerikkan ortalıqta bólek kommunikatsiya jolların tabıw zárúr bolıp tabıladı.