Jamiyat qurishning milliy va umuminsoniy demokratik

birinchi

navbatda

iqtisodiyot

bilan

bog'liq

boimagan,

eng

awalo,

madaniy-axloqiy

mexanizmlar yordamida erishish mumkin. Bu mexanizmlar qayta tiklanayotgan milliy

qadriyatlar bilan hozirgi zamon sivilizatsiyasi singdirayotgan yashash me'yorlarining

umumlashmasidan iborat bo'lmog'i darkor».

Albatta, mustaqillik e'lon qilingan paytda jahon hamjamiyatining mustaqil O'zbekistonni tan

olishi, davlatimizning keng tashqi siyosiy va tashqi iqtisodiy faoliyati o'zbek xalqining ma'naviy

qadriyatlari va imkoniyatlari tiklanishiga, o'zini boshqa xalqlaroilasidagi to'la huquqli millat sifatida

anglab yetishiga yanada katta kuch baxsh etdi. Keng miqyosdagi xalqaro aloqalar jahon

madaniyatini yanada chuqurroq bilish, umuminsoniy qadriyatlardan bahramand bo'lish uchun qulay

shart-sharoitlar yaratdi.

---

Milliy, umumbashariy va demokratik qadriyatlar sintezi — demokratik jamiyat qurish sharti sifatida

O'zbekiston mamlakati hududida bir necha ming yillar davomida davlatchilik, milliy va etnoijtimoiy

an'analari yashab kelmoqda. Ularning hammasi millatning shakllanishida muhim rol o'ynab, hozirgi milliy

qadriyatlaming shakllanishiga olib keldi. Mazkur milliy qadriyatlaming umummilliy xarakter kasb

etadiganlari millatning yashash tarzi yoki millatning rivojlanish omili sifatida ham namoyon bo'la boshladi.

Mustaqillikning dastlabki davrida esa mazkur milliy qadriyatlaming aksariyati ilgari, ya'ni ittifoq davrida

toptalgani, ijtimoiy-siyosatdan ajratib qo'yilganligi uchun qaytadan tiklanish jarayoniga zarurat sezmoqda

edi. Endi demokratik jamiyat qurish vazifalari va qaytadan tiklanish zarurati paydo bo'lganligi sababli

mazkur milliy qadriyatlar yangi jamiyat qurishning tamoyillari sifatida namoyon bo'la boshladi.

Shuning uchun ham mustaqillikning dastlabki davrida yuqorida keltirilgan milliy qadriyatlardan

tashqari yana quyidagi qadriyatlarni tiklash yangi jamiyat qurish vazifalari sifatida namoyon bo'la boshladi:



xalqimiz hayotida kuchli jamoachilik ruhiyatining saqlanib qolganligi;



oila, mahalla, el-yurtning har bir inson uchun muqaddasligi;



ota-ona va boshqaruv rahbarlariga nisbatan hurmat- ehtiromning saqlanib qolganligi;



millatning ovozi bo'lgan ona tiliga bo'lgan izzat-hurmatning kuchliligi;



kattalarni hurmat qilish, kichiklarni izzat qilish odatlarining mavjudligi;



jamiyatda ayol zotiga nisbatan alohida hurmat-ehtirom ko'nsatilishi;



xalqimizning sabr-bardoshli, mehnatsevar ekanligi;



xalqimiz o'rtasida halollik va mehr-oqibatlilikning keng tarqalganligi;



xalqimiz mentalitetida o'zgarishlarga doir islohotlarni shoshilmay, asta-sekin olib borishga moyilligi;



xalqimizning tafakkur tarzi va ijtimoiy qarashlarining rivojlanganligi;



xalqimiz milliy ma'naviyati va madaniyatining o'ziga xos Sharqonaligi.

---

Mustaqillik davrida milliy qadriyatlaming fuqarolik jamiyati qurish, demokratik tamoyillarni

jamiyatda qo'llashdagi o'mi masalasi nafaqat davlat siyosati darajasiga ko'tarildi, balki, demokratik

jamiyat qurishning «O’zbek modeli»ni tarkibiy qismi sifatida e'tirof etildi. Chunki, bir necha ming

yillar davomida shakllangan milliy qadriyatlardan birdaniga voz kechib bo'lmaganidek, millatning

bir necha ming yillarda odatlanib qolgan qadriyatlarisiz hech qanday islohotlarni amalga

oshirolmasligi tabiiy bir holdir. Ayniqsa, Sharq olamida turli xalqlarning bir necha ming yilliklar

ichida shakllantirgan va rivojlantirgan milliy qadriyatlari yashash tarzining qirralari sifatida mahkam

o'rnashganligi, uni hech qanday kuch yo'qota olmasligi uchun yangi jamiyat qurishni ham ularsiz

amalga oshirib bo'lmaydi.

Ittifoq davrida milliy qadriyatlar tazyiqlar va ta'qiqlashlarga uchragan bo'lsa ham ular xalqimiz

ruhiyatida, tarixiy xotirasida saqlanib qoldi.