Jamiyat hayotida vaojlanishida energetikaning о‘rni

1.1-jadval 

Energiya shakli 

Miqdori Mt 

Manba 

Insonlarni boqish va ish, 

hayvonlariga yem 

650 

Quyosh yorug‘ligi (hozirda) 

О‘tinlar 

150 

Quyosh yorug‘ligi (о‘tgan 

zamonda) 

Gidroelektrstansiyalar 

100 

Suv harakati 

Kо‘mir, neft, gaz, torf 

6600 

Quyosh yorug‘ligi (о‘tgan 

zamonda) 

 

 

Shu  bilan  bir  vaqtda  insonlarni  ozuqasi  uchun  har  yili  taxminan  400  Mt  energiya  sarflanadi, 

shundan  40  Mtga  yaqini  foydali  mehnatga  aylanadi.  Xо‘jalik  zaruratlariga  800  Mt,  jamiyat 

ishlabchiqarishiga esa 1000Mt energiya sarflanadi.  

 

Shunday  qilib  7500 Mt  ni tashkil  etuvchi  yillik  energiya  istemolidan  2200  Mt foydali  ravishda, 

qolgani  esa  issiqlik  kо‘rinishida  bekorga  sarflanadi.  Lekin  hatto  2200/7500  Mt  samaradorlik  bilan  ham 

insoniyat maqtana olmaydi, chunki yer yuziga quyoshdan taralayotgan va yiliga 10000000 Mt ni tashkil 

etuvchi energiya bu yerda hisobga olinmagan.  

 

Tamaddunning rivojlanishida energiya hal etuvchi rol о‘ynadi. Energiya istemoli va axborotning 

tо‘planishi,  vaqt  bо‘yicha  taxminan  bir  xil  xarakterlanadi  о‘zgarishga  ega,  mahsulot  ishlab  chiqarish 

hajmi va energiya sarfi orasida mustahkam bog‘liqlik mavjud. 

---

 

Energiya  istemolining  о‘sishi  ajablanarli  darajada  yuqori,  lekin  buning  natijasida  inson  о‘z 

hayotining sezilarli katta qismini dam olishga, maorifga, yaratuvchanlik faoliyatiga bag‘ishlashi mumkin 

bо‘ladi va natijada uzoq umr kо‘rishga erishilmoqda.  

 

Biz energiyani zarur va bizga ishlash qobilyatiga ega deb hisoblaymiz. Jamiyatni energiya bilan 

taminlash  quyidagilarga  bо‘linadi,  yani  imoratlarni  isitish,  harakatni  taminlash,  bizga  zarur  bо‘lgan 

mahsulotlarni ishlab chiqarish, turli mashina, mexanizm, asbob uskunalarni ishlash qobilyatini taminlash. 

Ovqat tayyorlash, yoritish hayot faoliyatini taminlash va boshqalar uchun zarurdir. 

 

Energiyani qо‘llashning bu misollarini quyidagi uchta katta guruhga bо‘lish mumkin: