Жалилов Акмал

METALLNI GAZ ALANGASIDA SUYuKLANTIRIB, KUP KATLAMLI KILIB KOPLASh

Kirish yul-yurigini kuyidagi reja asosida utkazish tavsiya etiladi: ish urnini tashkil kilish va suyuklantirib koplash ishlarini xavfsiz bajarish koidalari; metallni suyuklantirib, kam uglerodli pulatdan ishlangan plastinalarga kup katlamli kilib koplash; metallni suyuklantirib, silindrik yuzalarga kup katlamli kilib koplash.

Yul-yurik boshida ukituvchi ish urinlarini tashkil kilish xakida gapirib, metallni suyuklantirib koplash ishlari bajarilayotganda rioya kilinadigan mexnat xavfsizligining asosiy koidalarini eslatib utadi.
Kup kavatli choklarni «tepalik» yoki «kaskad» usuli bilan payvandlash tavsiya etiladi. 200—300 mm uzunlikda choknnng birinchi kotlami payvandlanadi. Sungra birinchi katlam toshkol, kuyindi va sachragan metall zarralaridan tozalangandan keyin unga ikkinchi katlam kuyiladi, bu katlam birinchisidan ikki baravar uzun buladi. Sungra, ikkinchi katlam uchidan 200—300 mm koldirilib, uchinchi katlam boshlanadi. Shu tarika, markaziy «tepalik» dan ikki tomonga karab kiska choklar tushiriladi.
Shundan keyin kam uglerodli pulatdan suyuklantirib koplashni kursatish zarur. Aloxida valiklar tushirish texnikasi talabalarga yaxshi tanish. Shu sababli koplama zich chikishi uchuy xar bir kiyngi valik oldingi valik enining 1/3 kismini berkitib turishi kerakligini uktirish kifoya. Koplamaga begona jismlar aralashib kolmasligi uchun talabalarni xar bir valik xosil kilingach, uning sirtini kasmok va toshkoldan tozalash lozimligidan ogoxlantirish darkor. Mustaxkamlikni oshirish uchun ikkinchi va undan keiingi katlamlarni uzaro perpendikulyar yunalishlarda koplash zarurligini xam aytib utish lozim. •
Metallni silindrik yuzaga suyuklantirib koplashni kursatishda deformasiyalar oldini olish choralari eslatidadi. Xususan, talabalar silindrik yuzalarga yey yordamida suyuklantirib, kolashda tanishgan teskari deformasiyalar usulini ular xotirasida jonlantirish lozim buladi.
Talabalar mashklarini kuyidagi reja asosida utkazish tavsiya etiladi: metallni suyuklantirib kam uglerodli pulat plastinalarga kup katlamli kilib koplash; metallni suyuklantirib, silin­drik yuzalarga kup katlamli kilib koplash.
Metallni suyuklantirib, kup katlamli kilib koplash mashklari kam uglerodli pulatdan ishlangan 250 x 150 x 8 mm ulchamli plastinalarda va 30—40 mm diametrli kuvurlar yoki dumalok uzak—sterjenlarda bajariladi.
Talabalarning mashklarini kuzatayotib, ularning dikkatini alangani tugri rostlash usuliga, alanga uzagi bilan metall sirti orasidagi masofa normal, gorelka va payvandlash simining kiyalik burchagi, choklarning geometrik ulchamlari tugri bulishi kerakligiga, chukurchalarni payvandlab tuldirish sifatiga karatish zarur. koplangan metallning aloxida katlamlarini yaxshilab tozalash lozimligini xam nazardan koldirmaslik kerak