Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Birinchidan,
u davlat hisob raqamlarini olib bo-
radi, ulardan eng ko‗zga ko‗rinadigani bu g‗azna hisob raqamidir. 
Yevropaning ko‗pgina mamlakatlarida (Fransiya, Germaniya, Italiya, 
Ispaniya) hisob raqamiga tushadigan mablag‗lar hamda xarajatlar g‗azna 
tomonidan olib boriladi, Markaziy bank esa ularni ro‗yxatdan o‗tkazadi 
xolos. Buyuk Britaniyada, boshqa davlatlar singari, g‗azna o‗z hisob 
raqamlariga ega, ammo ularga tushumlar va xarajatlar Markaziy bank 
tomonidan ta‘minlanadi va olib boriladi. 
Ikkinchidan, 
Markaziy bank 
davlat va hukumat organlarini bevosita yoki bilvosita moliyalashtirib 
turadi. 
Buyuk Britaniyada yaqin davrga qadar banklar faoliyatini nazorat 
qilish to‗g‗risida qonun mavjud bo‗lmagan. Kredit muassasalari ustidan 
amalga oshirib kelingan nazorat esa norasmiy xarakterga ega edi. 
Nazorat tadbirlari bankning kerakli darajada kapitalga nisbatan eng kam 
operativ xavfsizligini, rezerv mablag‗lar, likvidlik, buxgalteriya hisobi 
va boshqaruv xodimlari bilan suhbat o‗tkazish orqali amalga oshirildi. 
Shuningdek, 
asosiy e‘tibor bank kredit portfelining sifati, 
boshqaruvchining kompetentlik darajasi, bank tomonidan amalga 
oshirilgan barcha operatsiyalarning qonuniyligi kabilarga qaratiladi.
Buyuk Britaniyada kredit institutlari ustidan nazorat boshqa 
mamlakatlarga nisbatan birmuncha engil holda olib boriladi. 
Germaniya bank tizimining xususiyatlari
. 
Germaniya bank tizimi 
4 mingdan ortiq mustaqil kredit muassasalar va ularning 45 mingdan 
ortiq filiallarini o‗zida mujassamlashtirgan. Shulardan 1 mingdan ortig‗i 
o‗rta va kichik banklar hisoblanadi.
 
Germaniya bank tizimi dunyoda eng rivojlangan bank tizimilaridan 
hisoblanib quyidagi tarkibda shakllantirilgan: 
71
qilingan ―Kompaniyalar to‗g‗risida‖gi qonun yetarli edi, unga muvofiq 
yangi tashkil qilinayotgan bank faqatgina ro‗yxatga olinishi yetarli 
hisoblanardi. 
Keyinchalik banklar faoliyatining kengayishi bank sohasidagi 
qonunlarning o‗zgarishiga, bank deb ishonchliligi katta bo‗lgan, ko‗p 
hajmdagi bank xizmatlarini ko‗rsatadigan yoki ulardan bittasiga 
ixtisoslashgan va 5 mln. funt sterlingdan kam bo‗lmagan ustav 
kapitaliga ega bo‗lgan kredit tashkilotiga aytiladigan bo‗ldi.
Buyuk Britaniya bank tizimining birinchi bo‗g‗ini Angliya Banki 
hisoblansa, ikkinchi bo‗g‗ini tijorat banklari va moliyaviy 
kompaniyalardan iborat. Angliya Banki Angliyada faoliyat ko‗rsatuvchi 
banklarni 3ta katta guruhga bo‗lib ko‗rsatadi: 
1. Depozit banklar (chakana banklar); 
2. Hisob-kitob uylari; 
3. Aksept uylar, chet el banklari va boshqa banklar.