Jahon valyuta tizimining rivojlanish bosqichlari Reja Valyuta, xalqaro valyuta munosabatlari va valyuta tizimi

pul-kredit va valyuta siyosatlarini muvofiqlashtirish uchun muayyan organni tashkil etish;

yagona valyuta siyosati, qat’iy belgilangan valyuta kurslari va jamoaviy valyuta - EKYuni joriy etish.


1991 yildan Evropa valyuta tizimida “Delor rejasi” asosida valyuta-iqtisodiy ittifoqni bosqichma-bosqich shakllantirishni nazarda tutuvchi Maastrix shartnomasi ishlab chiqildi va mazkur shartnoma doirasida 1999 yil 1 yanvardan yagona evropa valyutasini joriy etishga mo’ljallangan islohotlar amalga oshirildi.
Evropa valyuta tizimiga kirish uchun dastlabki qadamlarni tashlashga Germaniya, Frantsiya va Belgiya tayyor bo’lib ularning imkoniyatlari yuqori baholandi. Birmuncha past salohiyat bilan Avstriya, Ispaniya, Portugaliya, Italiya, Finlandiya, Irlandiya o’rin egalladi, Shveytsariya va Daniya esa ularga ergashdi. Valyuta ittifoqiga Buyuk Britaniyaning qo’shilishi dolzarb masala bo’ldi.
Valyuta ittifoqini shakllantirish va yagona valyutani joriy etish bo’yicha reja ishlab chiqildi. Birinchi bosqich 1998 yildan Markaziy bankni (Frankfurt-na-Mayne) tashkil etishdan boshlandi. Evropa Markaziy bankiga quyidagi funktsiyalar biriktirildi:

• 
  
  valyuta operatsiyalarini samarali tashkil etish;
  
• 
  
  evrohududga a’zo bo’lgan davlatlarning maxsus almashinuv resurslarini saqlash;
  
• 
  
  to’lov hisob-kitob tizimi ustidan nazorat olib borish;
  
• 
  
  evrohududda pul emissiyasini tashkil qilish.
  

Evrokengash “evro hudud”ga kiruvchi mamlakatlarni aniqladi. Tanlash mezonlari sifatida quyidagilar o’rnatildi:

• 
  
  Inflyatsiya sur’ati Evropa Ittifoqining uchta narxlar darajasi eng barqaror mamlakatlarning o’rtacha inflyatsiya darajasidan 1,5 foiz punktiga oshmasligi kerak.
  
• 
  
  Davlat byudjeti taqchilligi YaIMning 3%dan oshmasligi kerak.
  
•