Jahon siyosiy-mafkuraviy ta’limotlar fanining ob’ekti, perdmeti, maqsad va vazifalari. Reja

Jahon siyosiy-mafkuraviy ta’limotlar fanining ob’ekti, perdmeti, maqsad va vazifalari.


Reja:

1. 
   Jahon siyosiy-mafkuraviy ta’limotlar tarixi o’quv fanining ob’ekti va vazifalari.
   
2. 
   «Siyosat», «g’oya», «mafkura», «tarix» tushunchalari, ularning mazmun mohiyati va namoyon bo’lish shakllari.
   
3. 
   Jahon siyosiy-mafkuraviy ta’limotlar tarixi predmeti, o’quv fanining asosiy metodlari va undagi davriylik.
   

1 – masala. Jahon siyosiy-mafkuraviy ta’limotlar tarixi o’quv fanining ob’ekti va va vazifalari.
Jahon siyosiy-mafkuraviy ta’limotlar tarixi o’quv fanining o’qitilishi oliy ta’lim muassasalarining ijtimoiy gumanitar fakuletlaridagi ayrim bo’limlarida, ya’ni milliy istiqlol g’oyasi bo’lim talabalari uchun mo’ljallangan.
Ushbu fan o’quv fan sifatida maxsus kiritilgan bo’lib, u yangi fan hisoblanadi. Fan o’zining mohiyati va tadqiqot ob’ekti bo’lmish jahon siyosiy mafkuralarining mazmun va mohiyatini tadqiq etadi, o’rganadi, tahlil qiladi, xulosa va ilmiy qarorlar chiqaradi.
Ushbu fan insoniyat hayotining shu bugungi kunga qadar turli davlat tizimlaridagi mafkuraviy holatlari mazmun - mohiyatini ilmiy-nazariy jihatdan asoslanib beradi. Voqea-hodisalarning yuz berish sababi, uning rivojlanishi yoxud tanazzulga yuz tutishining mafkuraviy omillarini, xalqlar hayotida u yoki bu tariqa ta’sir etishini uzviylikda, xronologik ketma-ketlikda o’rganadi.
Ushbu fan ijtimoiy fanlar tizimida bo’lganligi bois, boshqa ijtimoiy fanlar bilan aloqadorlikda o’rganiladi. Jumladan, «Falsafa», «Tarix», «Siyosatshunoslik», «Milliy istiqlol g’oyasi» kabi ko’plab fanlar qoidalariga, xulosa va tahlillariga tayanadi. O’z o’rnida ushbu fan qoidalari, xulosa va tahlillari boshqa fanlar uchun ham asos bo’ladi.
«Falsafa» fani voqea va xodisalarning, shuningdek ijtimoiy munosabatlar rivojlanishining umumiy qoidalarini o’rgansa, tarix fani esa u yoki bu voqelikning yuz berishini, oqibatlarini, siyosatshunoslik jamiyatning siyosiy tuzilishini yoki davlatlarning siyosiy tizimini, uni ichki va tashqi siyosatini o’rganadi.
Jahon siyoiy-mafkuraviy ta’limotlar tarixi o’quv fani esa o’z davrida yuz bergan mafkuraviy jarayonlarni, ularning oqibatlarini o’rganadi. U muayyan qarashlar, ta’limotlar, g’oya va mafkuraviy jarayonlarning umumiylik, uzviylik hamda yakka holda olib qaraydi va ularni o’rganadi.
Ushbu fan mafkuraviy jarayonlarni ijtimoiy-siyosiy hodisa sifatida namoyon bo’lishini ifodalaydi. Jamiyat hayotida biron bir siyosiy o’zgarish, siyosiy voqea, hodisalar mafkuraviy omillar ta’siridan chetda bo’lmaydi. Shu sababli jahon siyosiy-mafkuraviy ta’limotlar tarixi o’quv fani yuz bergan turli ijtimoiy-siyosiy o’zgarish va voqealarda mafkuraviy ta’sirning o’rni va ahamiyatini ilmiy-nazariy jihatdan aniqlaydi.
Ushbu fan o’qitilishidan maqsad;
- talaba-o’quvchilar ongida mafkuraviy yuksalishni shakllantirish va har tomonlama etuk fuqarolarni tarbiyalash;
- Jahon tarixida turli mafkuralarni namoyon bo’lish xususiyatlari, uning turlari va tuzilishini o’rgatish;
- dars davomida turli manba va adabiyotlardan foydalanish metodikasini o’rgatishdan iborat.
Jahon siyosiy-mafkuraviy ta’limotlar tarixi fanining ijodiy xarakterini ifodalovchi asosiy jihatlar:

• 
  Jahon siyosiy-mafkuraviy ta’limotlar tarixi fani masalalari:
  
• 
  Jahon siyosiy-mafkuraviy ta’limotlar tarixi fani davrlardagi jamiyat hayotining alohidalik va uzviylik tamoyillari negizida mafkuraviy ta’limotlarni asoslaydi:
  
• 
  Xar bir xalq yoki millatning mafkuraviy qarashlari, uning mohiyatini tahlil qilishi, hozirgi davrdagi xalqlar yoxud davlatlar mafkurasining hayotiyligi, uning taraqqiyotda tutgan o’rni ushbu fan rifojlanishiga ta’sir etadi:
  
• 
  Jahon siyosiy-mafkuraviy ta’limotlar tarixi fani bitta yoki alohida olingan mafkuralar jamiyat taraqqiyotini belgilovchi omil bo’ladi, degan qoidaga asoslanmaydi.