СЕНТИМЕНТАЛИЗМ – (farnsuzcha sentimental – sezuvchan so`zidan) – O`rta
asrlarda G`arbda zodaganlarning buzuq axloqiga qarshi norozilik kayfiyati ifodalangan
oqim.
ТОТАЛИТАРИЗМ - (lotincha totalis- kuch, barcha) – markazlashtirilgan
hokimiyatning ijtimoiy, iqtisodiy va ma`naviy hayotining barcha sohalariga kirib
boradigan, ularni to`liq nazorat ostiga oladigan siyosiy boshqaruv shaklini ifodalovchi
tushuncha. Totalitarizmning yorqin ko`rinishni XX asrning 1-yarmidagi Italiya,
Germaniya, ikkinchi yarmidagi Ispaniya, Chili va Sobiq Ittifoqning kommunistik
tartibotida ko`rish mumkin. Totalitarizm XX asrning 20-yillarida Germaniya va
Italiyaning rasmiy idealogiyasi sifatida amal qilgan Totalitarizm quyidagilarga tayanadi:
ТРОИЦИЗМ – ХХ аср Россияда шаклланган социал-демократларнинг сўл
оқимига мансуб ғоя. Троицкизм сўл оқим йирик намояндаси Троицкий номи билан
боғлиқ. Троицкизм тарафдорлари ўз қарашларида большевистик ғояларга қарши
хусусий мулк, давлат бошқарувининг буржуага хос ғояларни ҳимоя қилишган.
Уларнинг фикрича, ҳеч қандай чет мамлакат империалистлари билан битим тузиб
бўлмайди, бир мамлакатда социализмни амалга ошириш мушкул, фақат жаҳон
социалистик революцияси ғалаба қилсагина пролетариат диктатураси ва Октябрь
самараларини сақлаб қолиш мумкин. Бунинг учун жаҳон империализми билан уруш
олиб бориб, уни енгиш зарур.Троицкийчилар Россия большевиклари билан мухолиф
мафкурачилар сифатида 1917 йилги сиѐсий жараѐнларда фаол иштирок этдилар.
Мамлакат тарихида қисқа вақт бўлса-да ҳокимиятни эгаллашга интилган Муваққат
ҳукумати айнан троицкийчилар сиѐсий фаолияти натижаси сифатида муҳим ўрин
тутади.
УТОПИЗМ - (yunoncha utopia – hayoliy, mavjud bo`lmagan joy) – lug`aviy
ma`noda inson, davlat va jamiyatning kelajakdagi mukammal shakli haqidagi ta`limot.
T. Morning ―Utopiya‖, I. Kompanellaning ―Quyosh shahri‖, F. Bekonning ―Yangi
Atland‖.
ФАШИЗМ– (italyancha fascismo, fascio – bog`lam, aloqa, bog`liqlik) –
mustabidlar ruhidagi siyosiy harakatlar, partiya va rejimlarni bildiradi. Bu oqim Ijahon
urushidan keyingi Yevropa mamlakatlaridagi tajovuzkor ta`limotlar asosida paydo
bo`lgan. Fashizm paydo bo`lishining asosiy sababi global inqiroz bilan bog`liq. Fashizm
siyosiy harakat va tuzum sifatida turli ko`rinishlarda – monarxistiklar (Ispaniyada
Franka boshchiligida), harbiy fashistik (Chilida Renochet boshchiligida) tuzumlar
shaklida namoyon bo`lishi mumkin.
ФУНДАМЕНТАЛИЗМ - 1 organilgan talimot aqidalarning ilohiy kitoblardagi
talimotlarining bdastlabki sof holatini saqlab qolishni astoydil himoya qiladigan ularni
majoziy manoda talqin etishni rad etadigan ijtimoiy mafkurani diniy qarashlar majmuini
anglatuvchi tushuncha Bu tushuncha siyosiy maqsadlard XX- asrning boshlarida
amerikalik protestantlarning 1- guruhi tomonidan qo’llanila boshlagan70- yillarda G’arb
tatqiqotchilari tomonidan islom olamiga hisoblangan ham qo’llanib borilgan F.ning
maqsadihokimyatni egallash yoki oztartib qoidalarini mustahkam o’rnatishdan iborat.
Do'stlaringiz bilan baham: |