Jahon siyosiy mafkuralari tarixi tayanch iboralar avangardizm

MERKANTILIZM  (frants.  mercan-tilisme,  ital.  mercante  —  savdogar)  —  1) 

---

iqtisodiy  tafakkur  tarixida  muhim  yo’nalishlardan  biri,  hukmron  hokimiyat  va 

savdogarlar  mafkurasini  nazariy  asoslashga  xizmat  qilgan;2)  kapitalning  dastlabki 

jamg’arilishi  davrida  davlatning  xo’jalik  hayotiga  faol  aralashuvini  yoqlovchi 

iqtisodiy siyosat. M.ning vujudga kelishi va rivojlanishi Buyuk geografik kashfiyotlar 

va mustamlakachilik tizimining paydo bo’lishi b-n bog’liq. M. dastlab qonuniy yo’l b-

n pulni ko’paytirishga qaratilgan siyosatni targ’ib qilgan. M. ta’limotiga ko’ra, boylik 

i.ch.da  emas,  balki  muomala  sohasida  yuzaga  keladi va  u  aynan  mamlakatdagi oltin, 

kumush  va  b.  javohirlarda  o’z  aksini  topadi.  M.  15-a.ning  2-yarmidan  rivojlana 

boshlab,  17-a.da  ravnaq  topdi,  18-a.ning  1-yarmiga  qadar  nufuzini  saqgsab  keldi. 

Uning asosiy nazariyotchilari — T. Men (Angliya), A. Serra (Italiya), A. Monkretьen 

(Frantsiya) Kapitalizmning paydo bo’lishi b-n M.ning asosiy qoidalari yangi iqtisodiy 

sharoitga  mos  kelmay  qoddi.  M.o’rniga  erkin  iqtisodiy  (protektsionizmga  qarshi) 

faoliyatni nazariy asoslagan klassik siesiy iktisod maktablari vujudga keldi.