Jahon siyosiy mafkuralari tarixi tayanch iboralar avangardizm



Download 332,08 Kb.
Pdf ko'rish
bet13/80
Sana08.01.2021
Hajmi332,08 Kb.
#55187
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   80
Bog'liq
'Jahon siyosiy mafkuralari tarixi tayanch iboralar

BUDDIZM  (Budda  nomidan  olingan)  —  diniy  -falsafiy  ta’limot,  vujudga  kelishi 

jihatvdan bi-rinchi jahon dini. B. asoschisi—shahzoda Siddxart-xa Gautama (mil.av. 567—

488 y.) vafotidan so’ng «haqiqat najotkori» — Budda deb atala boshlagan. Yagona ta’limot 

sifatida  shakllangan  B.  dastlabki  asrdayoq  18  maktabga  bo’linib  ketgan.  Bir  necha  so-

borlarda  uni  birlashtirishga  urinish  natijasiz  yakunlangan.  Mil.  1-  a.da  B.  xinayana 

(kichik aravacha yoki najot topishning tor yo’li) va maxayana ( katta aravacha yoki najot 

topishning  keng  yo’li)  oqimla-riga  bo’linib  ketgan.  Hindistonning  shimoli-shar-qida 

vujudga  kelgan  B.  keyinchalik  Xitoy,  Tibet,  Janubiy-SHarqiy  Osiyo,  Yaponiya, 

Mo’g’uliston va b. keng tarqalgan. Kushoniylar davrida B. Turkiston-da ham davlat dini 

maqomiga ega bo’lgan. Hoz. davrda B.ga 400 mln.dan ziyod e’tiqod qiluvchilar va 1 mln. 

rohiblar mavjud. 

 VITALIZM  (/zom.vitalis  —  hayotiy)  —  tirik  tabi-atning  notirik  tabiatdan  sifat 

jihatidan  farq-li  ekanligi  to’g’risida,  hayotiy  jarayonlarni  noor-ganik  olam  kuchlari  va 

qonunlari  b-n  almashtirib  bo’lmasligi,  tirik  jismlarda  notiriklarda  bo’lmay-digan  alohvda 

olamlarning  mavjud  ekanligi  to’g’ri-sidagi  ta’limot.  Fal.da  V.ga  ob’ektiv  idealistik 

(Platon,  SHelling  va  b.)  hamda  tabiiy-ilmiy  yon-dashuvlar  mavjud.  V.  hayotiy 

faoliyatlarni tabiiy-ilmiy talqin qilish mexanizmiga qarshi bo’lib, tirik mavjudotlarning 

tizim  sifatida  maqsadga  muvofiq,  bo’linmaslik  va  qandaydir  mexanikaga  xos 

bo’lmagan taraqqiyot va xulq-atvor jihatlariga ega ekanligini e’tirof etadi. V. uchun tirik 

mav-judotlarning sifatiy o’ziga xosligini mutlaqlash-tirish, ulardagi biologik va kimyoviy 

qonuniyatlar-ni inkor etish, hayot hodisalarini materialistik asosda talqin etishga imkon 

beradigan biologik nazariyalarga salbiy munosabatda bo’lish xosdir 




Download 332,08 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   80




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish