Jahon qishloq xo’jaligiga umumiy ta’rif



Download 175 Kb.
bet5/8
Sana31.12.2021
Hajmi175 Kb.
#254682
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Jahon qishloq xo’jaligiga umumiy ta’rif

14-jadval.

Dunyoda va ayrim mamlakatlarda 1998 yilda kartoshka etishtirish



Dunyoda va ayrim mamlakatlarda

Yalpi hosil mln. tonna

Aholi jon boshiga (kg)

Hosildorlik Tsentner/ga

Dunyoda

280

55

150

Polsha

36

910

200

Rossiya

35

230

100

Xitoy

27

25

100

Ukraina

12

330

120

GFR

17

230

300

AQSh

17

65

320

Hindiston

15

18

160

Belorusiya

9

870

135

Niderlandiya

7

470

435

Buyuk Britaniya

6,5

110

350

Fransiya

4,7

110

280

Ispaniya

4,5

115

200

Turkiya

4,1

70

220

Yaponiya

3,1

30

300

Ruminiya

3,4

140

120

Kanada

2,8

100

245

Italiya

2,5

40

200

Ma’lumki, qandli ekinlar shakarqamish hamda qand lavlagidir. Shakarqamish - qadimgi ekinlardan biri bo’lib, uning vatani Belgiyadir. O’rta Yer dengizi mamlakatlariga uni VIII-IX asrlarda arablar keltirgan. Buyuk geografik kashfiyotlardan so’ng u Yangi Dunyoga tarqalib o’zining «ikkinchi vatani»ga ega bo’ldi. Ammo, XVIII asrning oxirlaridagina qand lavlagi qand xom-ashyosiga aylandi. Dastlabki lavlagidan qand oluvchi zavod Germaniyada bunyod etilgan. Shu vaqtdan boshlab ushbu ikki qandli ekinlar muayyan ma’noda o’zaro raqobatlasha boshladilar. XX asr boshlarida lavlagi qandi xalqaro talabning 2/3 qismini qondirdi, lekin uning salmog’i so’nggi yillarda pasayib bordi. Bugungi kunda ham mazkur ekinlar o’rtasidagi mutanosiblik 40/60 bo’lib, bunda shakarqamish ustuvor ahamiyatni kasb etadi.

Shakarqamish – issiqsevar, ko’p yillik ekin bo’lib, 7-8 oy davomida o’rtacha xarorat 150S dan pasaymaydigan, vegetatsiya davridagi yillik ijobiy harorat yig’indisi 5000-60000S ga teng bo’lgan sharoitda o’sadi. Ayni paytda u sezilarli namlikni ham talab etadi. Shu tufayli ham shakarqamish faqatgina tropik, subtropik hamda musson iqlimli mamlakatlarda iqlimlashtiriladi. Uning deyarli barcha hosili (1 mlrd. t. atrofida) rivojlanayotgan mamlakatlarda, shuningdek Xitoy va Kuba hissasiga to’g’ri keladi.

Qand lavlagi - tipik bir yillik mo’tadil mintaqa o’simligi bo’lishi bilan bir qatorda agroiqlim sharoitlariga yuqori talab ko’yuvchi ekindir. U asosan aholi zich joylashgan intensiv qishloq xo’jaligiga ega bo’lgan rayonlarda ekiladi. Uning yalpi hosili dunyo bo’yicha 300 mln. t. ni tashkil etib, asosan iqtisodiy rivojlangan mamlakatlar hissasiga to’g’ri keladi. Ushbu ikki ekin turi faqatgina AQSh hamda Xitoyda sezilarli miqdorda yetishtiriladi.

1998 yilda jahonda qand ishlab chiqarish 110 mln. t. ga yetdi. Uning yetakchi mamlakatlar bo’yicha taqsimlanishini keltirilgan jadval ma’lumotlari asosida tahlil etish mumkin.

Jahon bozoriga har yili taxminan 30 mln. t. qand yetkazib beriladi. Bu asosan shakarqamish qandi bo’lib, Braziliya, Kuba, Avstraliya, Mavrikiya kabi davlatlardan xorijiy Yevropaga, AQSh, MDH davlatlariga, Xitoy, Yaponiyaga, Osiyoning «yangi industrial» mamlakatlariga, ya’ni uning qadoqlanishi amalga oshiriluvchi mamlakatlarga jo’natiladi. Lavlagi qandi xalqaro savdoda juda oz miqdorda ishtirok etadi.




Download 175 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish