Jahon moliya bozorlarining rivojlanish tendensiyalari. Reja

1.3. Jahon moliya bozorlarining rivojlanish tendensiyalari

1.8-rasm. Jahon moliya bozori rivojlanishining asosiy
tendensiyalari
Globallashuv
Globallashuv jarayoni ob’ektiv sanaladi, ya’ni uning tarafdorlari va raqiblari xohish-istaklariga bog‘liq emas. Globallashuv alomatlari qatoriga global moliya tizimi yaratishni kiritish mumkin bo‘lib, uning rivojlanishi axborot texnologiyalaridan foydalanish va ularning murakkablashuvi, intellektual faoliyat natijalarini almashinish global
tizimi hamda tovarlar va xizmatlarni ilgari surish global tizimi yaratilishi bilan chambarchas bog‘liqdir.
Globallashuv xalqaro moliya oqimlarining kengayishi va milliy bozorlarning o‘zaro bog‘liqligi bilan tavsiflanadi. So‘nggi o‘n yillikda
rivojlanayotgan mamlakatlarning global investitsiyalardagi roli kuchayishi ro‘y berdi.
Biroq globallashuv barcha mamlakatlarga ta’sir ko‘rsatadigan inqiroz
holatlari bilan chambarchas bog‘liqdir: iqtisodiy va moliyaviy inqirozlar davrida chet el investitsiyalari hajmining pasayishi ro‘y beradi⁶.
Monotsentrizm
Monotsentrizm – bozorni markazlashtirish, birjalar va moliyaviy institutlar sonini kamaytirishga intilish.
Moliya bozori monotsentrizmi yetakchi birja guruhlarining o‘shilishi,
birja xolding guruhlari tashkil etilishida namoyon bo‘ladi.
Texnologiyalarning rivojlanishi, savdoni tashkil qilish xarajatlarining ortishi va mamlakatlar o‘rtasidagi to‘siqlarning yo‘q bo‘lib ketishi tufayli jahon bozorida raqobatning kuchayishi ro‘y berdi, bu esa birja institutlari o‘rtasida qo‘shib olish va birlashish jarayonlarining keng tarqalishiga olib keldi.
Birjalar va birja maydonlarining birlashuvi bitta mamlakat miqyosi
bilan chegaralanib qolmaydi: ushbu jarayon transchegaraviy o‘zaro aloqalarni chuqurlashtirgan holda xalqaro darajada ham tarqalmoqda. Misol tariqasida 2000 yil Parij, Bryussel va Amsterdam birjalari negizida tashkil etilgan, keyinchalik yana bir nechta birja maydonlari qo‘shilgan Euronext birjasini keltirib o‘tish mumkin. 2007 yil Euronext va NYSE Group birlashuvi ro‘y berdi.
NASDAQ OMX guruhining shakllanishi ham muhim bir hodisaga aylandi.
Birjalarning qo‘shilishi tez rivojlanayotgan mamlakatlarni ham chetda qoldirmadi. 2008 yil BOVESPA xoldingi Braziliya tovar va fyuchers birjasi (BM&F) bilan qo‘shildi. Ushbu bitim Lotin Amerikasidagi dastlabki shunday bitimlardan biri bo‘ldi. 2010 yil BM&FBOVESPA strategik investitsiyalar jalb qilish maqsadida SME Group bilan strategik hamkorlik haqida e’lon qildi.