AQSH Konstitutsiyasi AQSH Konstitutsiyasi o`zini “yerning eng oliy qonuni” deb ataydi. Chunki Milliy Kongress yoki shtat qonunchilik organlari qabul qilgan qonunlar, shuningdek, konstitutsiyalar va federal konstitutsiya o`rtasida nizolar mavjud bo`lsa ular o`rtasida hech qanday xatar yo`q. Bu muammo Aqsh Oliy sudi tomonidan hal etiladi. Bu ikki asrdan beri konstitutsiyani oliyligini kafolatidir. AQSH Konstitutsiyasi muqaddimasida uning maqsadi shunday ifodalangan. “Adolat o`natish, ichki va tashqi xavfsizlikni ta’minlash, umumiy xotirjamlikni saqlash, xavfsizlik va ozodlikni mustahkamlash”
AQSH Konstitutsiyasiga muvofiq Hokimyat 3 tarmoqdan iborat bo`lib, bular: Qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud. Qonun chiqarish AQSHda kongressga tegishli bo`lib, u ikki palatadan tashkil topgan. Ular:Senat va vakillar palatasi, Senatga qonun chiqarish funksiyasidan tashqari, urush e’lon qilish, tribunal tashkil etish kabi Prezident qarorlarini tasdiqlash yoki rad etish huquqiga ega. Senat har bir shtatdan 2 kishidan 6 yil muddatga tayinlanadigan a’zolardan iborat.
AQSH Konstitutsiyasiga muvofiq ijro hokimyati
prezidentga tegishlidir. Prezidentning rah-
bariy burchlari bu:
Saylov jarayonlari fevraldan noyabrga qadar davom etadi. Partiyalar tomonidan ilgari surilgan nomzodlar 1-bosqichda milliy konventsiya tomonidan ko`rib chiqiladi. Nomzodlikka har ikki partiyadan bittadan yoki bir necha vakil qo`yiladi.Munosib deb topilgan vakillar orasidan bo`l`g`usi prezident umumiy va tog`ridan –to`g`ri ovoz berish asosida aniqlanadi.
AQSHda Federal v A SHtatlar miqyosida Impechment amaliyoti qo`llaniladi. Federal miqyosda ushbu jarayonni olib borish Konstitutsiyaning 1-modda 2-va 3bo`limlari hamda 2-modda 4-bo`limida ko`rsatilgan. Unga ko`ra Vakillar Palatasi impechment talabnomasini ilgari suradi, Senat Esa mazkur talabnoma asosida tegishli mansabdor shaxsni sud qiladi. Qo`shma Shtatlar Prezidenti Vitse Prezidenti va boshqa barcha oliy martabali Mulozimlar Davlatga Hiyonat, Poraxo`rlik va boshqa og`ir jinoyatlar va jinoiy hatti-harakatlar uchun impechment asosida hukm qilingandan so`nggina o`z lavozimidan ozod qilinadi. Prezidentga nisbatan impechment amaliyoti qo`zg`atilganda, Qo`shma Shtatlar odil sud hakami sudga raislik qiladi.
Konstitutsiyaga o`zgartirish kiritish tartibi
Birinchi usul, O`zgartirish bo`yicha qonun loyihasi har ikki palataning 3/2qism ko`pchilik ovozi bilan qabul qilinadi va ratifikatsiya uchun shtatlarga jo`natiladi.Jami shtatlarning 4/3qismi ratifikatsiya qilsa, bu konstitiutsiyaning tarkibiy qismiga aylanadi
Ikkinchi usul
Shtatlarning 3/2 qismi qonunchilik majlislari talabi bilan Kongres Konstitutsiyaviy qurultoy chaqiradi. Qurultoyda o`zgartirishlar to`g`risida qonun qabul qilinishi mumkin.Qonunchilik majlislari tomonidan qabul qilingan qonunlar ratifikatsiya qilinishi uchun shtatlarning qonunchilik majlislari qurultoylar iixtiyoriga jo`natiladi.3/4 qism shtatlarning qonunchilik majlislari ratifikatsiya qilish bilan u konstitutsiyaviy o`zgartirish sifatida kuchga kiradi.
AQSH tizimining o`ziga xos tomoni Prezident o`zgartirish kiritish jarayonida hech qanday rol o`ynamaydi. Garchi, o`z munosabatini bildirish huquqiga ega bo`lsada, o`zgartirishlarga veto qo`ya olmaydi. Shu kunga qadar AQSH konstitutsiyasiga 27 ta o`zgartirish kiritilgan. Hozirda o`zgartirishlar yana tayyorlanmoqda.Shulardan asosiylari Kongresning har ikki palatasiga saylanish yoshini 21 yoshga tushirish , barchaning Prezidentlik saylovlarida ovoz berish huquqini kafolatlash, bir jinsdagi kishilar orasidagi nikohni qonuniylashtirishga qaratilgan.
