«jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar»

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
 
FARG’ONA POLITEXNIKA INSTITUTI 
 
 
 
 
 
«JAHON IQTISODIYOTI VA 
XALQARO IQTISODIY 
MUNOSABATLAR» 
o’quv fanidan 
GLOSSARIY
 
Farg’ona – 2020 

---

77 
GLOSSARIY 
 
 
“Aqlli 
kishilarning ketib 
qolishi” 
“Utechka 
mozgov” 
“brain drain” 
mamlakatdan 
"intellektual 
elita" 
vakillarini chet elda ishga joylashish 
maqsadida chiqib ketishi. 
Bojxona boji
Tamojennaya 
poщlina 
Customs duty 
tovar 
davlat 
chegarasini 
kesib 
o’tganda solinadigan maxsus pul 
soligi.
Bojxona ittifoqi
Tamojennыy 
soyuz 
Customs union 
ikki va undan ortiq davlatlarning bir-
biriga va uchinchi mamlakatlarga 
nisbatan 
soddalashtirilgan 
tarif 
siyosatini o’tkazishidir.
Bojxona tarifi
Tamojennыy 
tarif 
Customs tariff 
tovar oqimlarining chegarani kesib 
o’tishida davlat tomonidan olinadigan 
soliq mikdori ko’rsatilgan tartiblangan 
tovarlar ro’yxati. 
Valyuta 
Valyuta 
Currency 
ma’lum bir davlatning qonun bilan 
o’rnatilgan pul vositasi (milliy 
valyuta), bir yoki bir necha yetakchi 
mamlakatlarning 
valyutasi 
ko’rinishidagi jahon rezerv pullari, 
Xalqaro valyuta fondi va Yevropa 
valyuta tizimi a’zolari tomonidan 
ko’p tomonlama xisob-kitoblarda 
foydalaniladigan 
xalqaro 
valyuta 
birliklari. 
GATT 
GATT 
GATT 
Savdo va tariflar bo’yicha Bosh 
kelishuv — tashqi savdo 
operatsiyalarini o’tkazishda 
belgilangan tamoyillarga amal 
qilishga rozi bo’lgan mamlakatlarni 
birlashtiruvchi savdo va tarif 
masalalari bo’yicha xalqaro akt. 
Global 
muammolar 
Globalьnыe 
problemы 
Global problems 
olamshumul ahamiyatga ega bo’lgan 
va o’z yechimini topishida jahondagi 
barcha mamlakatlarning birgalikdagi 
harakatlarini talab etuvchi 
tsivilizatsiyamizning eng dolzarb 
masalalari 
“Demografik 
portlash” 
“Demografiches
kiy vzrыv” 
“Population 
explosion” 
jahonning kam rivojlangan va 
kambagal mamlakatlarida nazorat 
kilib bo’lmaydigan darajada aholi 
sonining o’sishi. 
Deflyatsiya 
Deflyatsiya 
Deflation 
inflyatsiya davrida muomaladagi 
qog’oz pulni kamaytirish. Davlat 
tomonidan 
muomaladagi 
pul 
miqdorini kamaytirishga qaratilgan 
moliya va pul - kredit tadbirlarini 
qo’llash orqali amalga oshiriladi. 
Diversifikatsiya 
Diversifikatsiya 
Diversification 
(lotinchadan diversus- har xil va 
facere-qilmoq, bajarmoq)
– 
ishlab 
chiqarishning 
samaradorligini 

---

78 
oshirish, mahsulot va xizmatlarni 
sotish 
bozorlarini 
kengaytirish 
maqsadida tarmoq va korxonalar 
faoliyat 
sohalarini 
kengaytirish, 
mahsulot 
va 
xizmatlar 
assortimentlarini ko’paytirish.