«jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar»

8-masala.
Fudji mamlakati kichik davlat (ya’ni u jahon narxlariga ta’sir yeta 
olmaydi) va bir qop yong’oqni 10 dollardan import qiladi. Ichki bozorda 
yong’oqqa talab va taklif egrichizig’i quyidagi tenglamalar orqali aniqlanadi: 
D
= 

---

51 
400 - 10R; S
= 50 + 
5R.
Faraz qilaylik, Fudji hukumati yong’oq importini 50 
qopgacha cheklamoqchi bo’lsin. Quyidagilarni hisoblang:
a) import hajmi qanchaga kamayadi; 
b) ichki narxga qanchaga ko’tariladi; 
v) iste’molchilarning yutqazishi miqdori; 
g) ishlab chiqaruvchilarning yutuhi miqdori; 
d) agar import uchun litsenziyalar ochiq raqobatli kim oshdi savdosida sotilsa, 
kvota joriy qilishdan mamlakatga umumiy ta’siri.
9-masala.
Faraz qilaylik, Yaponiya Frantsiyaga avtomobillar yeksportiga ko’ngilli 
eksport cheklashlarini joriy yetdi. Ma’lumki, bu cheklashlar oqibatida Frantsiyaga 
import hajmi 60 mingtadan 40 mingtagacha kamaydi avtomobil narxi 1000 
dollarga oshdi. Bu ma’lumotlar asosida Ko’ngilli yeksprot cheklashlari natijasida 
avtomobillar importiga 500 dollar miqdorida maxsus bojxona tarifi o’rnatilgan 
sharoitda Frantsiya turmush farovonligining yo’qotishini hisoblang.
10-masala.
Bir necha eksportyor mamlakat shakarning jahon narxini ko’tarish 
maqsadida kartel tuzdilar. Kartelga a’zo mamlakatlar jahon shakar bozorining 25 
foizini nazorat qilishadi. SHakarga jahon talabining elastikligi 0,7 ga teng, kartelga 
a’zo bo’lmagan mamlakatlardan shakar yetkazib berish yelastikligi 0,4 ni tashkil 
yetadi. Kartel uchun jahon narxini ko’tarishning eng optimal miqdorini hisoblang.
11-masala.
Arika va Britika mamlakatlarida mehnat bozori quyidagi ma’lumotlar 
bilan tavsiflanadi. Arikada mehnatga talab va taklif funktsiyalari: D
L
= 100 - 5
W
va 
S
L
=
60 + 
3W 
ko’rinishga ega, bu yerda 
W -
bir soatdagi real ish haqi. Britikada 
mos funktsiyalar ko’rinishi: 
D
L1
=
120 - 3W va 
S
L1
=
40 + 5
W.
a) Har ikki mamlakatda bandlik hajmi (mln. kishi) va barqaror ish haqi darajasi 
(soatiga dollar) qanday? 
b) Ishchi kuchi migratsiyasining yo’nalishini aniqlang.
v) Faraz qilaylik, har ikki mamlakatda yemigratsiya va immigratsiyaga barcha 
cheklashlar olib tashlangan. Buning natijasida yemigratsiya mamlakatida ish haqi 
darajasi 1 dollarga oshdi. Bu mamlakatdan yemigratsiya hajmini toping.
g) Qabul qiluvchi mamlakatda ish haqining yangi darajasini aniqlang.