Жабборов, Рустам 100 жумбоқли ҳикоя / Рустам Жабборов. Тошкент: Янги

«ЛОЧИН»НИ КИМ ЎЛДИРДИ?
Воқеа ўтган асрнинг тўқсонинчи йиллари бошида 
бўлиб ўтганди. Шаҳардаги кичик жиноий тўдалардан 
бирининг раҳбари, «Лочин» лақаби билан танилган 
кимсани эрталаб кўчада, ўз машинаси ичида ўлик ҳолда 
топишганди. Уни пичоқлаб кетишганди. Шаҳар жиноят 
қидирув бўлими ва прокуратура дарҳол оёққа турди. 
Кейинги пайтларда шаҳарда жиноий гуруҳлар анча 
фаоллашган, улар орасидаги зимдан кураш авж олганди. 

---

181
«
100 жумбоқли ҳикоя
»
Ҳар бир гуруҳ шаҳарда мутлақ ҳукмронликка даъво қи-
лар, бу борада бошқаларни янчиб ташлашга тайёр эди. 
«Лочин» ўз атрофида бир қанча жиноятчиларни тўп-
лаб олган, шаҳарда янги очилган ширкатлар, дўконлар-
дан ўз «улуш»ини оларди. Шаҳардаги «Қашқир» лақаб-
ли бошқа бир тўдабоши унинг ҳар қадамини пойлаб 
юрарди. «Лочин» ўлдирилганидан кейин асосий гумон 
табиийки, «Қашқир»нинг тўдасига тушди. Аммо ҳуқуқ- 
тартибот ходимларининг қўлида «Қашқир»ни айблаш 
учун бирор далил-исбот йўқ эди. 
Кутилмаганда, «Лочин»нинг бошқа шаҳарда яшовчи 
ҳамкорларидан бирига ўлимидан сал илгари хат жўнат-
гани аниқланди. Маълум бўлишича, «Лочин» ҳодиса 
куни эрталаб тонг саҳарда машинасида келиб, туман 
почта идораси эшиги олдидаги қутига хат ташлаб кет-
ган. Қути эрталаб почта ходимлари ишга келиши билан 
очилиб, ундаги хатлар тегишли манзилга юборилган. 
Хатни икки кундан сўнг адресатнинг ўзи келиб, жиноят 
қидирув бўлими ходимларига топширган.
Машинкада ёзилган хатда табиийки, жиноий фаоли-
ятга алоқадор сўзлар деярли йўқ эди. Шунчаки у эски 
танишидан ҳол-аҳвол сўраган, шу билан бирган ундан 
олган қарзини кейинги ойнинг охирларида тўла қайта-
ришини эслатганди. Аниқланишича, марҳум чиндан ҳам 
танишларига хат йўллаб турар ва ҳеч қачон хатни қўлда 
ёзмас, фақат ёзув машинкасидан фойдаланаркан. 
Фақат бир жумла кўп нарсага ойдинлик киритарди:
«Почта бўлимига келаётганимда, «Қашқир»нинг 
йигитларидан бири изимга тушганини пайқадим. Қора 
рангли, қора ойнали рақамсиз «Жигули» ортимдан қол-
маяпти. Анчадан бери улар пайт пойлаб юришибди, 
мендан қасос олишмоқчи. Майли, улардан қўрқадиган 
аҳмоқ йўқ. Ишларингга омад».
Ушбу хат кўпгина тахминларга ойдинлик киритарди. 
Чиндан ҳам, «Лочин»нинг ўлигини почта бўлимидан 

---

Рустам Жабборов
182
унча узоқ бўлмаган жойдан топишган. Марҳумнинг хати 
эрталаб рўйхатга олинган ва дарҳол жўнатилган. Қора 
рангли ва қора ойнали, рақамсиз «Жигули» ҳам айнан 
«Қашқир»нинг йигитларига тегишли эканини аниқланди. 
Гумондор жиноятга дахли йўқлигини ҳар қанча таъ-
кидламасин, далиллар унга қарши эди. Ўша куни эрта-
лаб тонгга яқин шу машинани шаҳар кўчаларида, яна 
айнан почта биноси атрофларида кўришган. 
Мазкур ишни назорат қилаётган туман прокурори 
марҳумнинг хатини синчиклаб ўқиб ўтирарди. Аксига 
олиб, хат қўлда ёзилмаган, дастхат кимга тегишли эка-
нини аниқлаш мушкул. Ҳатто хат охирида имзо ҳам йўқ 
(Марҳум аввалги хатларини ҳам имзосиз ёзиб юборга-
ни аниқланди). Хатни ўқиб бўлиб, кулимсираганча уни 
бир четга ташлади ва терговчига юзланди:
– Хатни «Лочин» ёзмаган, бу аниқ. Уни ўз тўдасидаги-
лар ёки бошқа жиноий тўдалар гумдон қилган бўлиши 
мумкин. Аммо «Қашқир»нинг йигитлари эмас. Шунча-
ки ким бўлсаям, айбни «Қашқир»га тўнкамоқчи бўлган. 
Хатни ҳам шу мақсадда уюштиришган, аммо чучварани 
хом санашибди. 
Айтинг-чи, прокурор хатнинг сохта эканини қаер-
дан билган бўлиши мумкин?
Тўқсон тўртинчи ҳикоя