J. X. Ataniyazov, E. D. Alimardonov xalqaro moliya munosabatlari

paytda Yaponiyaning tashqi savdosida dengiz orqali yuklarni
o'tkazish qariyb 10% dan yuqori bo‘lgan.
Bir tomonlama o lk a z m a la r va xizmatlar balansi. Joriy o p e ­
ratsiyalar hisobining ikkinchi asosiy qismi xizmatlar balansi hisob­
lanadi. Xalqaro savdoda xizmatlar muhim ahamiyatga ega. X i z ­
matlar balansida transport xizmatlari J u m lad an yuk yolovchilarni
tashish, sug'urta, elektron, tele-kosmik, telegraf, telefon, pochta va
boshqa turdagi aloqa xizmatlari, xalqaro turizm, ishlab chiqarish
va ilmiy-texnik tajribalarni o ‘zaro almashish, ekspert xizmatlari,
d iet elda diplomalik, savdo va boshqa vakolalxonalarni saqlash,
m a’lumotlar bcrish, ilm iy-m a’naviy va madaniy hamkorlik x i z ­
matlari, reklama, yarmarka va turli yig‘inlar uchun yig‘imlar va
h.k. bo'yicha to‘lovlar va tushumlar aks etadi.
252

---

Shuningdek, joriy operatsiyalar balansida bir lomoiilama
o ‘tkazmalar, xususan olingan daromadlar, ya ’ni xorijga qo'yilgan
investitsiyalardan olingan daromadlar yoki chet el investilsiyalar 
1 
ga t o ‘lovlar ham asosiy rol o ‘ynaydi. To‘lov balansining aynan
ushbu moddasi mamlakatda xorijiy tadbirkorlik rivojlanishida
m uhim ahamiyatga ega. Mamlakatdan tashqarida olingan da-
romadlarni investor o'z mamlakatiga o ‘tkaza olmasligi davlatga
xorijiy investitsiyalarning kirib kelishiga keskin to‘siq bo‘lishi
m um kin. Shuning uchun ham, X V F ustavida alohida 8-kelishuv
m oddasi (2 (a), 3 va 4 qismlari) bo‘lib, unga ko‘ra o ‘ziga xalqaro
operatsiyalar b o ‘yicha majburiyat oluvchi mamlakat X V F bilan
kelishmasdan turib, joriy operatsiyalar b o ‘yicha to‘lovlar va turli
o ‘tkazmalarni amalga oshirishda diskrim inatsion valuta chek-