J. X. Ataniyazov, E. D. Alimardonov xalqaro moliya munosabatlari


h ttp://w w w .ifc.org/ifcext/russian.nsf/C ontent/M em ber_C ountries



Download 11,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/170
Sana10.03.2023
Hajmi11,55 Mb.
#917718
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   170
Bog'liq
Xalqaro Moliya munjsabatlari. Ataniyazov J.X (1)

9 h ttp://w w w .ifc.org/ifcext/russian.nsf/C ontent/M em ber_C ountries.
73


ХМ К kom paniyalarga risklarni boshqarishga va jah o n kapital 
bozoriga chiqishning kengroq im koniyatiga ega bo‘lishga yordarn 
beruvchi yangi moliyaviy in stru m en tlarn i ishlab chiqishni davom 
ettirm oqda. Ushbu moliyaviy m ahsulotlar jum lasiga quyidagilarni 
kiritish m um kin:
— X M K o ‘z m ablag‘laridan zayom lar;
— sindikatlashgan zayom lar;
— hissali m oliyalashtirish;
— qarz instru m entlari va to ‘g‘ridan to ‘g‘ri investitsiyalar fond- 
lari;
— tuzilm aviy m oliyalashtirish;
— vositachilar orqali m oliyalashtirish;
— risklarni boshqarish b o ‘yicha m ahsulotlar;
— m illiy valutada m oliyalashtirish;
— savdoni m oliyalashtirish;
— ekspert baholash va boshqalar.
X M K ga a’zolikka kirishda quyidagi shartlarga am al qilinadi:
— X TTB a’zoligi;
— X M K kelishuv m oddasini im zolash.
X M K turli xil tarm oqlardagi loyihalarni m oliyalashtiradi, 
ularga qishloq xo‘jaligi, tog 1 sanoati, ishlab chiqarish, tu rizm
va boshqalarni kiritish m um kin. A m m o birinchi navbatdagi 
yo'nalish, xususiy sektor bo ‘lib hisoblanadi. X M K faoliyatining 
to ‘rtta asosiy yo‘nalishin i ajratib ko‘rsatish m um kin:
— xususiy sektor loyihalarini m oliyalashtirish;
— rivojlanayotgan m am lakatlardagi tashkilotlarga xalqaro 
moliya bozorlaridan kapital jalb qilishda yordam lashish;
— ta ’lim , sog'liqni saqlash va in fratuzilm ani rivojlantirishga 
yo‘naltirilgan xususiy investitsiyalar yo‘lidagi to ‘siqlarni b a rta ra f 
etish, shuningdek, innovatsion moliyaviy m ahsulotlardan foy- 
dalanish va salohiyatni oshirish orqali ichki moliya bozorlarini 
rivojlantirish;
— huku m atlarga m aslahat va texnik yordam ko‘rsatish.
74


X M K rivo jlan gan va riv o jlan ayo tg an
m a m lak a tla rd a g i 
y u q o ri ren ta b elli k o rx o n ala rn i k red itlay d i. X M K k re d itla rin in g
m u d d a ti o d a td a 15 y ild an o sh m ay d i, o ‘r ta c h a m u d d a t esa 3— 
7 yildir.
X M K n in g xususiyati shundaki, u n in g m ablag‘laridan inves- 
titsiya olish uchu n korxona va tash k ilo tlarg a kredit berilganda, 
JT T B va X R A talab qilgandek a ’zo m am lak atlarga h u k u m at ka- 
folatlari talab qilinm aydi. Bu xususiy kom paniyalar uchun ular 
faoliyati ustidan davlat n azo ratid an saqlaydi va rivojlanayotgan 
m am lak atlar iqtisodiyotiga chet el k apitalini ja lb qilish m anfaat- 
lariga xizm at qiladi.
Investitsiyalarn i kafolatlash b o ‘yich a k o ‘p to m o n la m a agent- 
lik (IK K A ) (ing. M u ltilateral In v estm en t G u a ra n te e A gen- 
sy) — Jah o n b an k i g u ru h ig a k iru v ch i m u staq il xalq aro ta sh - 
k ilo td ir. IK K A n in g asosiy m aq sadi b o ‘lib, rivojlanayotgan 
m a m lak a tla rg a xorijiy to ‘g‘ri in v estitsiy alarn i yo‘n altirish g a 
k o ‘m a k lash ish , sh u n in gd ek , ax borot va kon su ltatsiy a x izm at- 
la rin i ko‘rsatish h isob lan ad i. Shu b ilan birga IK K A siyosiy 
risk la rd a n su g‘u rta la sh n i yoki rivojlanayotgan m am lak atlarg a 
xorijiy to ‘g ‘ri inv estitsiyalarni rag ‘b a tla n tiris h m aq sad id a kafolat 
b e rish n i am alga o sh iradi.
IK K A 1988-yilda a ’zo m a m lak a tlarn in g badallari evaziga 
ta sh k il topgan. H ozirgi k u n d a 2010-yil holatiga ko‘ra IK K A ga 
175 m am lak at a’zolikka qabul q ilin g a n 10. IK K A xalqaro tash k i- 
loti to ‘g‘risidagi konvensiya 1985-yil 11-oktabrda V ashingtonda 
im zolangan. Shuningdek, shtab -kvartirasi ham V ashingtonda 
joylashgan.
IK K A kafolati investorlarni, sh a rtn o m a sh artlarin i buzish- 
dagi, harbiy va fuqarolar g‘alayonidagi, m u sod ara qilishdagi 
h am d a m ablag‘larni o ‘tkazishdagi cheklovlarda yuzaga keladigan 
risk lard an him oya qiladi. A m m o tijorat risk larin i sug‘urtalash, 
m asalan, b ank ro tlik riski am alga oshirilm aydi. IK K A shuning-
10 ww w .m fino.ru.
75


dek, rivojlanayotgan m am lak atlar o ‘rtasida b o la d ig au investitsiya 
m unosabatlarini ham sug'urtalash ni am alga oshiradi.
IKK A kafolatiga m am lakatd a ro‘yxatdan o ‘tm agan faoliyati 
investitsiya bilan bog‘Iiq b o ‘lgan xususiy firm a va fuqarolar ham
d a ’vogarlik qilishi m um k in. Kafolat 3 yildan tortib 15—20 yil 
m uddatgacha am alga oshiriladi. Jahon banki kafolatidan farqli 
tom oni shundaki, investitsiyalash uchun m am lakat huk u m atid an
qarshi kafolat talab qilinm aydi.
Shu bilan birgalikda IK K A kreditlar berm aydi h am da m us- 
taqil investor b o ‘lib hisoblanm aydi. Alkogol va tam aki m ahsu- 
lotlarini ishlab chiqarish ham da qim or o ‘yinlarini tashkil etish 
uchun qilingan investitsiyalarga kafolat berilm aydi. H ozirgi payt- 
da kafolatlashning m aksim al m iqdori bitta invcstitsion loyiha 
uchun 110 m ln AQSH dollarini ham da bitta m am lakat uchun 
440 m ln AQSH dollarini tashkil qiladi. Q ayta sug‘urtalash va 
birgalashib sug‘urtalashd a ushbu chegara sezilarli darajada ortiq 
bo‘lishi m u m k in 11.
Shuningdek, rivojlanayotgan m am lakatlarda yuzaga kelishi 
m u m k in bo‘lgan notijorat risklar quyidagilar b o ‘lishi m um kin:
— rnilliy valutaning erkin ayirboshlashni to ‘xtatish va bu b i­
lan b o g liq investor m am lakatiga darom adlarni o ‘tkazish bilan 
bo'ladigan m uam m olar;
— investor m ulkining barbod bo‘lishi;
— harbiy harakatlar;
— to ‘ntarish lar va ijtimoiy-siyosiy vaziyatning o ‘zgarishi;
— hu ku m at qarori natijasida sh artn o m aning bajarilm ay qoli- 
shi.
0 ‘z oldiga qo‘ygan m aqsadni am alga oshirish uchun IK K A
yuqorida keltirilgan notijorat risklarga kafolatlarnigina em as, bal- 
ki shuningdek, rivojlanayotgan a ’zo m am lak atlarn ing hukum at 
organlariga siyosatni ishlab chiqish va am alga oshirishga nisbatan

Download 11,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   170




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish