J kamolov, II. Ismoilov


A   o'tkazgichdan  tashqarida  elektr  maydoni  hosil  +?



Download 7,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet123/251
Sana15.01.2022
Hajmi7,98 Mb.
#366401
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   251
Bog'liq
Elektr va magnetizm kulon qonuni

A
  o'tkazgichdan  tashqarida  elektr  maydoni  hosil 
+?
 
b o £lm ay,  balki  o 'tk azgich dan   o'zgarm as  1ok 
o'tganda  hosil bo£luvchi elektr maydoni butunlay 
o £tkazgich  ichiga joylashgan  b o ‘lar  ekan.
2. 
Magnit  strelka olib,  uning o £qi b o £ylab sim 
toitaylik (110-a rasm).  Simdan tok o£tganda  magnit 
strelkasi  o £zining  dastlabki  vaziyatidan  og£adi 
(110-b  rasm).  Agar tokning  yo£nalishini  o £zgar- 
tirsak,  magnit strelkasining og£ish yo£nalishi ham 
o £zgaradi  (110-v  rasm).
110-rasm. 
1 4 0


111-rasm.
Tajribaga  asoslanib,  tokli  o ‘tkaz- 
gich atrofidagi fazoda magnit  strelka- 
sini  harakatga  keltiruvchi  qandaydir 
kuchlar ta ’sir  qiladi.  degan  xulosaga 
kelamiz.
3.  Elastik  simga  izolatsiyalangan 
simdan qilingan g£altakni osib, undan 
tok  o ‘tkazam iz  va  unga  m agnitni 
yaqinlashtiramiz (111-rasm).  G £altak- 
dan  o'tayotgan  tokning  yo‘nalishiga 
qarab g‘altakning magnitga tortilish ini 
yoki  undan  itarilishini  ko£ramiz.
Tajriba magnit va tokli o ‘tkazgich  atrofidagi fazoda tokli o £tkazgichni 
harakatga  keltiruvchi  qandaydir  kuchlar  ta ’sir  qilishini  ko£rsatadi.
4.  Ikkita  elastik to £g£ri simni bir-birita parallel qilib vertikal  ravishda 
o'rnatam iz.  Shu simlardan tok olkazsak, ular bir-biriga ta ’sir qiladi. Agar 
toklar qaram a-qarshi yo£nalishlarda b o isa , o £tkazgichlar itarishadi  (112- 
b  rasm),  toklar  bir  yoiialishda  b o £lsa,  o £zaro  tortishadi  (112-  a  rasm).
5.  Agar  metall  o £tkazgichlarni  suyultirilgan  kislota  eritmasi  bilan 
toidirilgan shisha nay bilan toidirib, unga metall sim tushirib tok o £tkazsak 
ham da simlarni  ulanish  qutblarini  almashtirib tursak,  nay yonida turgan 
magnit strelkasining holati tok yo'nalishi о ‘zgarishiga qarab o £zgarganligini 
ko£ramiz.  Demak,  bu  holda  ham   magnit  strelkasiga  ta ’sir  etuvchi  kuch 
mavjud  b o la r   ekan.
6.  Amper uzun to £g£ri  simdan yasalgan g£altak  (solenoid)  ni shunday 
o £rnatadiki, unga tashqi ta ’sir bo'lganda erkin siljiy oladi.  U  solenoiddan 
tok o £tkazib, uning bir uchiga to £g£ri doimiy magnitning shimoliy qutbini
141


yaqinlashtirsa,  undan  itariladi, janubiy  qutbini  yaqinlashtirsa  esa yaqin- 
lashganini,  ya’ni  tortilganini  kuzatadi.  Bu  vaqtda  tokli  solenoid  xuddi 
to ‘g‘ri magnitdek ta ’sirlashganligini koTamiz.  Maydon yo‘nalishini keyingi 
paragrafda  qanday  aniqlashini  k o iam iz.  Tokli  olkazgichlarning  o ‘zaro 
ta ’siriga 

Download 7,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   251




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish