J kamolov, II. Ismoilov

i
-H
(D
0
H
(0)
102-§.  Elektromagnit  va  uning  ko‘tarish  kuchi
Temir o £zakli chekli uzunlikdagi solenoidni yarim doira yoki taqasimon 
shaklida egsak, hosil bo£lgan qurilmaga elektromagnit deyiladi (221-rasm). 
Elektrom agnit  yakori  deb  ataluvchi  tem ir  plastinkani  elektrom agnit 
uchlariga uni to ‘liq yopadigan qilib tutashtiramiz. Yakorni elektromagnitda 
dh  elem entar masofaga  ajratish uchun unga  F kuch  qo ‘yamiz.  U  vaqtda 
elem entar  bajarilgan  ish:
dA=
F
dh.
(
10
.
10
)
Yakor bilan elektromagnit oralig'i juda kichik ochilgan bo'lgani uchun 
magnit induksiya oqim elektromagnit va yakor orqali uzluksiz oqib o £tadi.
271

---

Buning  natijasida  oraliqda  hosil  b o ‘lgan  elem entar  m agnit  m aydon 
energiyasi
B 2
d W  =
 co 
MS d h
 = -----
S d h
  (10.11)
0
hosil  b o ‘ladi.  Bu  hosil  b o ig a n   magnit 
maydon energiyasi energiyaning saqlanish 
va aylanish qonuniga asosan (10.10) orqali 
ifodalangan  ishga  miqdor jihatdan  ten g 5 
ya’ni:
D2
F d h
 = -----
Sdh.
2Ц„
Bu  ifodadan  ajratib  oluvchi  kuch 
(m iqdor  jihatdan  elektrom agnitning 
Fk
 
ko‘tarish  kuchiga  teng)  ni  topsak,
221 -rasm.
F
  = — • —  S
и
 
^
2  Ho