J. K. Maksvell yorugʻlikning elektromagnit

---

Yorugʻlikning
qutblanishi
Yorugʻlikning qutblanishi
 - 
yorugʻlik
 toʻlqinlari 
elektr
 E va 
magnit
 H maydoni kuchlanganliklari
vektorlarining
yorugʻlik nuriga tik tekislikda tartibli joylashuvi. Yorugʻlikning qutblanishi
atamasini fanga 
I. Nyuton
 kiritgan, uning tabiatini 
J. K. Maksvell
yorugʻlikning elektromagnit
nazariyasida tushuntirib bergan. Fransuz fizigi E. Malyus Island shpati parchasi opkali
Parijdagi
Lyuksemburg saroyining botayotgan quyosh nurlaridan yaltirab turgan oynalarini
kuzatib, kristallning maʼlum vaziyatda faqat bittagina tasvir koʻrinishini ajablanib payqadi. Shu
va boshqa tajribalar asosida hamda I. Nyutonning yorugʻlikning korpuskulyar nazariyasiga
tayanib, E. Malyus Quyosh yorugʻligida tartibsiz yoʻnalgan korpuskula (zarra) lar biror sirtdan
qaytgandan yoki anizotrop kristalldan oʻtgandan keyin maʼlum yoʻnalishga ega boʻlib qoladi,
deb faraz qildi. Bunday "tartiblangan" yorugʻlikni u qutbl angan yorugʻlik deb atadi. 
Yorugʻlik
manbalaridan
 chiqqan yorugʻlik toʻlqinlari tartibsiz tarqaladi, yaʼni toʻlqinlar turli tekisliklarda
tebranadi. Bunday 
toʻlqinli yorugʻlik
tabiiy yorugʻlik deb ataladi. Tabiiy yorugʻlikdan farqli
ravishda E va H vektorlarning oʻzaro perpendikulyar tashkil etuvchilari orasida doimiy fazalar
farqi mavjud boʻlgan yorugʻlik qutblangan yorugʻlik deb ataladi. Yorugʻlik manbaining hamma
elementar qismlaridan bir xil toʻlqinli yorugʻlik nurlari chiqsa, bunday yorugʻlikka toʻla
qutblangan yorugʻlik deyiladi. Tabiiy yorugʻlik tarkibida chizikli, elliptik va doiraviy qutblangan
yorugʻlik toʻlqinlari boʻladi. E ning uchi yoruglik nuriga tik tekislikda ellips chizsa, u holda
yorugʻlik toʻlqinlari elliptik qutblangan yorugʻlik, aylana chizsa, doiraviy qutblangan yorugʻlik, E
tekislikda doimiy yoʻnalishini saqlasa, bunday holatda chiziqli qutblangan yorugʻlik deb
ataladi. Vakuumda yorugʻlikning tarqalishi uning qutblanganligiga bogʻliq boʻlmaydi. Agar
yoruglik biror muhitda tarqalsa, yorugʻlikning yutilishi, tarqalish yoʻnalishi va tezligi uning
qutblanganligiga bogʻliq boʻladi. Tabiiy yorugʻlikdan qutblangan yorugʻlik hosil qilish uchun

---

qutblash asbobi (polyarizator)dan foydalaniladi. Yorugʻlikning qutblanishi moddalarning
anizotropik xususiyatlarini oʻrganishga yordam beradi. 
Kristallooptikada
kristallarning
tuzilishi, 
mineralogiya
va 
petrografiyada
minerallar va togʻ jinslari qutblangan yorugʻlik
yordamida oʻrganiladi. OOP 
[1]

---

aylana
elliptik

---

chiziqli
1. 
OʻzME
. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Ushbu maqola 
chaladir
. Siz uni 
boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Yorug%
CA%BBlikning_qutblanishi&action=edit) Vikipediyaga
 yordam berishingiz mumkin.
 
Bu andozani 
aniqrogʻiga
almashtirish kerak.
Bu maqolada 
boshqa til boʻlimlariga ishorat
yoʻq.
Siz ularni topib va ushbu maqolaga qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz mumkin.
"
https://uz.wikipedia.org/w/inde
x.php?
title=Yorug
ʻ
likning_qutblanishi&o
ldid=2518170
" dan olindi 
Manbalar

---

Soʻnggi tahrir 1 oy avval Rtfroot
 tomonidan amalga oshirildi