J jaloloy, A. Fattaxov, I. Axmedov, I. Xotamov, G. Xodjamuratoya, A. Azlarova, A. Shadmankulov, D. Jaloloya, D. Qosimov

Xulosalar
Xorijiy investitsiyalarga ega korxonalar qo‘shma korxona (QK) 
deyiladi va ularning milliy iqtisodiyotdagi ahamiyati nihoyatda katta.
Bunday korxonalarda marketing ham boshqalariga nisbatan yuqoriroq 
saviyada tashkil etiladi. Unga asosiy sabab investitsiyalar kiritgan firma 
(kompaniya)ning barcha texnika, texnologiyasidan foydalanganligi 
kabi, marketing sohasidagi ilg‘or tajribasidan ham foydalanish huquqiga 
egadirlar. Ularning moliyaviy qudrati ham marketingni mukammal- 
lashtirish uchun yaxshi baza bo‘lib xizmat qiladi va h.k. QK larning 
barcha faoliyati jahon standartlari asosida olib boriladi.

---

Bunday korxonalaming marketing xizmati ichki va tashqi bozorda 
o‘z faoliyatini keng qamrovli, uzluksiz va har tomonlama kompleks 
tizimli ravishda olib borishdir.
QK lar biznes rejasining muhim qismi marketing dasturidir. 
Marketing dasturini tuzishda quyidagi omillar e’tiborga olinadi:
— bozor imkoniyatlari;
— marketingning makro va mikro muhitlari;
— tovar, narx, sotish usullari, reklama va mahsulot o'tkazishni 
rag‘batlantirish holati;
— xodimlarning bilim darajasi, ulami tayyorlash va qayta tayyorlash;
— marketing xarajatlari va ularni pasaytirish imkoniyatlari va h.k.
QK lar faoliyatida axborotlar alohida rol o‘ynaydi. Axborotlami
ular maxsus axborot banklari yoki axborot yig‘ish, ularga qayta ishlov 
berish va umumlashtirish bilan shug‘ullanuvchi firmalar xizmatidan 
foydalanadilar. QK marketingi xorij bozorlariga chiqar va o ‘zlari uchun 
xaridor yoki investor izlar ekan u mamlakatning ichki hamda tashqi 
mikro va makro muhiti bilan chuqur tanishib, o'rganib chiqadi. Bunda 
ularga ilmiy-tadqiqot institutlari, laboratoriyalar yordamga keladilar.
QK marketologlari o ‘zlari ham bunday tadqiqot ishlarini olib 
borishlari mumkin. Unda maxsus ishlab chiqilgan tadqiqot usullaridan 
foydalanadilar. Masalan, Beri indeksi mezoni bu ishda qo‘l kelishi 
mumkin. Investitsiyalarni jalb qilishda investorlarning sharoit va 
imkoniyatlari, ulaming manbalari, davlat tizimi, bozor iqtisodiyotining 
rivojlanganlik darajasi kabi ko‘rsatkich va masalalarni ham e’tiborga 
olish zarur bo‘ladi. Bunda norasmiy suhbat, uchrashuv va boshqa 
m a’lumotlardan foydalanish zarur bo‘ladi.
Marketingda investitsiyalar tovar bo'lganligi uchun investitsiyalar 
marketingida unga nisbatan talab va taklif qonuniga rioya qilgan holda 
yondashmoq lozim.
Investitsiyalarga bo'lgan talab n i aniqlashda, u lardan nima 
maqsadlarda foydalanish, samaradorlik darajasi, xarajatlar, qoplash 
muddati kabilar hisob-kitob qilinadi. Ularni eng zaruriy soha va 
tarmoqlarga jalb qilishga erishmoq lozim. Xorijiy investitsiyalar taklifi, 
birinchi navbatda, o ‘zidan ortgan, o ‘z ichki bozorida talab bo‘lmagan 
miqdordir. Biroq, bunda umuminsoniy, siyosiy, diniy masalalar ham 
m a’lum rol o'ynashligini e’tibordan chetda qoldirmaslik lozim.

---