J izzax Viloyati Yangiobod tumani 2-maktabning matematika fani o`qituvchisi Abdurazzoqov Ermamat O`razboyevichning 7-sinflar uchun matematika fanidan tayyorlagan bir soatlik Jizzax 2013 Bir soatlik dars ishlanmasi

4.n-darajali arifmetik ildiz deb nimaga aytiladi?
5.Arifmetik ildizning xossalirini ayting.
6.n-darajali arifmetik ildizdan qamday ildiz chiqarish mumkin?
7.Sonning kvadrat ildizi deb nimaga aytiladi.?
8.Sonning kub ildizi deb nimaga aytiladi?
9.Kvadrat tengsizliklarni necha usulda yechish mumkin?

Plakatgaoltitamisolyozibqo’yiladi.Misolningjavoblarito’g’rito’rtburchakshaklidaqog’ozgayozibdoskagailibqo’yiladi.JavobningikkinchitomonidaDARAJAdeganharflaryozilganbo’ladi, o’quvchimisolnito’g’riyechsavatartibbilanjoylashtirsa “Daraja” so’zipaydobo’ladi.

7

20

6

-2

-3:3

2

D

A

R

A

J

A

1.Hisoblang _{ }
2.Hisoblang _{ }
3.Hisoblang _{ }
4.Tenglamani yeching 2x⁵=-64
5.Tenglamani yeching -3x⁴=-243
6.Tenglamani yeching _{ }x³=2
Mavzu: Ratsional ko’rsatkichli daraja.
Agar n-natural son, n_{ } m butun son va _{ } butun son bo’lsa, u holda a_{ } bolganda quyidagi tenglik to’g’ri bo’ladi.
_{ }^m= a^n/m Misol:
_{ }¹²=5^12/4 =5³=125
_{ }¹⁵=4^15/5=4³=64
_{ }^-18=3^-18/6=3^-3=_{ } =_{ }
Agar _{ } butun son bo’lmasa, u holda a (bunda a_{ }) daraja_{ } deb hisobladi.
Misol:
Natural ko’rsatkichli darajaning barcha xossalari istalgan ratsional ko’rsatkichli va musbat asosli darajalar uchun to’g’ri bo’ladi. Chunonchi istalgan ratsional a_{ } uchun quyidagi tenglik to’g’ri bo’ladi.

1. 
   _{ }*_{ }=_{ }
   
2. 
   _{ }
   
3. 
   _{ }^q=_{ }
   
4. 
   _{ }^p*q=_{ }*_{ }
   
5. 
   (_{ })ⁿ=_{ }
   

Darajaning xossalaridan foydalanishga doir misollar
Mavzu bayon qilib bo’lindi. Endi “maqollarni davom ettir” o’yini o’tkaziladi.

1. 
   Ona yurting omon bo’lsa, …
   
2. 
   Bilagi zo’r birni yiqar, …
   
3. 
   Sog’ tanda, …
   
4. 
   Yer haydasang kuz hayda, …
   
5. 
   Uaxshiga yondoshsang yetasan murodga, …
   
6. 
   Yaxshidan bog’ qolar, …
   

Shundan so’ng mavzuni mustahkamlash uchun misollar bajaralida.
160-misol

1. 
   _{ } =x _{ } =x _{ } =a ._{ } =a _{ } =b ._{ } =b
   

161-misol
1.x =_{ }4. b =_{ } 2.y =_{ } 5. (2x) =_{ } a =_{ } 6.(3b) =_{ }
162-misol
1. 64 =_{ }=8 4. 81=_{ } =_{ } =3³=27
2. 27 =_{ }=3 5. 16 =16 =_{ } = _{ } =2^-3=_{ }
3. 8 =_{ } =_{ } =2²=4 6. 9 =9 =_{ } =_{ } =3^-3=_{ }
163-misol.

1. 
   2 * 2 =2 =2³ =8
   
2. 
   5 *5 =5 =5¹ =5
   
3. 
   9 :9 =9 =9 =3
   
4. 
   4 :4 =4 =4 = -_{ } (7^-3) =7^-3 =7²=49 (8 ) =8 =8 =_{ }
   

Keyingi shart e’lon qilinadi.

					D
					A
					R
					A
					J
					A

1. 
   Hamma tomonlari teng to’g’ri to’rtburchak
   
2. 
   No’malum son qatnashgan tenglik
   
3. 
   Burchakning o’lchov birligi
   
4. 
   Aylananing ikki nuqtasini tutashtiruvchi kesma
   
5. 
   2k ko’rinishidagi ifodalangan sonlar
   
6. 
   Aylana nuqtasini uning markazi bilan tutashtiruvchi kesma.
   

Darsdagi hamma ballar hisoblab chiqiladi. Qaysi guruh ko’p ball to’plagan bo’lsa “Eng faol” ikkinchi guruhga “Eng topqir” uchinchi guruhga “Eng samimiy” baholar beriladi.
Dars yakunlandi.
Uyga vazifa 163(2,3), 164(2,3)