J izzax politexnika instituti «iqtisodiyot va menejment» kafedrasi «iqtisodiyot nazariyasi» fanidan


Ishlab chiqarish imkoniyatlari va uning chegarasi



Download 0,54 Mb.
bet35/55
Sana09.05.2023
Hajmi0,54 Mb.
#936587
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   55
Bog'liq
J izzax politexnika instituti «iqtisodiyot va menejment» kafedra

Ishlab chiqarish imkoniyatlari va uning chegarasi

Ehtiyojlarningdoimo yuksalib borishi resurslarning chek­langanligi sababli ularni to‘la qondirish uchun zarur bo‘lgan miq­dorda tovar (xizmat)larni ishlab chiqarishning imkonini bermaydi. Shu sababli, cheklanganlik tanlovda muqobillikni taqozo etadi.
Resurslar cheklanganligi sharoitida ularni tejab ishlatish tovar turlarining muqobil variantlaridan eng optimal dara­jasini tanlashda muhim ahamiyatga ega bo‘ladi.
Shuning uchun korxonalar, mahsulot turini ko‘paytirsa re­surs­lar tejalishi evaziga xarajatlarni pasaytirishga eri­shadi.
Tanlovningvariantlari nihoyatda xilma-xil bo‘lib, bu qaror qabul qilishni qiyinlashtiradi. Muqobil variantlardan birini tanlash uchun ularga qilinadigan sarf - xarajatlarni taqqoslashga to‘g‘ri keladi.
Shunday qilib, turli variantlardan birini tanlash qolganlaridan voz kechishga yoki ularning miqdorini kamay­tirishga olib keladi. Inson­ning butun hayoti tanlov asosida qanday qarorga kelishiga bog‘liq.
Iqtisodiyot nazariyasi fanining asosiy vazifasi ham ana shu tanlovningeng maqbul yo‘llarini topib, to‘g‘ri qaror chiqa­rishni o‘rganishdir.


4. Ishlab chiqarishning natijalari. Ishlab chiqarish funksiyasi
Har bir ishlab chiqarish bo‘g‘inida turli omillarning bir­galikda ishlatilishi natijasida mahsulot, ya’ni tovar va xizmatlar yaratiladi.
Ular qiymat o‘lchovida korxonalar darajasida yalpi mahsu­lotni milliy iqtisodiyot ko‘lamida milliy mahsulotni tashkil qiladi.
Ishlab chiqarish omillari bilan uning natijalari o‘rta­sidagi bog‘liqlik ishlab chiqarish funksiyasi deb ataladi.
Umumiy mahsulot jalb qilingan asosiy kapital, ishchi kuchi, xom­ashyo va materiallardan foydalanish evaziga olingan mahsu­lotningmutlaqhajmidir.
O‘rtacha mahsulot (O‘M) esa jalb qilingan ishchi kuchi (V) yoki kapitalning (К) birbirligiga to‘g‘ri keladigan mahsulotga aytiladi. Bu esa umumiy mahsulot (M) miqdorini umumiy resurs (ishchi kuchi yoki kapital) miqdoriga bo‘lish yo‘li bilan aniqlanadi. O‘M=M/V. (yoki O‘M=M/K)
Qo‘shilgan mahsulot deb,eng keyingi qo‘shilgan (o‘sgan) ishchi kuchi yoki kapital miqdoriga bo‘lish yo‘li bilan qo‘shilgan omil, ya’ni qo‘shilgan kapital yoki qo‘shilgan ishchi kuchi unumdorligi aniqlanadi.
Har bir qo‘shilgan resurs evaziga olingan qo‘shilgan mahsulot esa qo‘shilgan resurs unumdorligi deb aytiladi.




Download 0,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   55




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish