J., Barakayev N. R. Tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari

3.
 
Qarorning eng yaxshi variantini tanlash va qabul qilish. 

---

256 
Qarorning eng yaxshi variantini tanlash o‘rganilayotgan jarayonning eng 
oxirgi bosqichi hisoblanadi. Bunda barcha variantlar bir-biri bilan bog‘liq bir necha 
mezonlar asosida baxolanadi. Mezonlar har xil bo‘lishlari mumkin, ular 
muammoning mazmunidan kelib chiqadi. Masalan, agar muammoni qandaydir 
muxlatgacha echish, xal qilish kerak bo‘lsa, shu muxlatga chidamagan barcha 
variantlar kerak emasligi tufayli turganishdan olib tashlanadi.
Mezonlarga foydalaniladigan kuch va vositalar ham kiradi. Bunda ularning 
xajmi, tayyorligi, sarflanadigan harajatlar va xokazo va xokazolar hisoblanadi. 
YAna bir mezon – xavf-xatar darajasi, kutilayotgan salbiy oqibat. Bu erda 
inobatga olinishi kerak bo‘lgan omillar - salbiy oqibatning xarakteri va uning 
bo‘lish bo‘lmasligi. Qaror qabul qilish jarayonida mana shu ikki savolga ham 
javob berilishi lozim. 
Albatta har qanday muammo o‘rganilib, u bo‘yicha qaror qabul 
qilinayotganda bir emas, bir necha mezonlarni inobatga olish kerak bo‘ladi 
(masalan vaqt bo‘yicha, salbiy oqibatlar bo‘yicha, natijalar bo‘yicha va xokazo). 
Variantlar orasidan tanlab, bir echimga kelish uchun qaror qabul qiluvchiga
aql, zakovat, bilim va ko‘nikmalardan tashqari kuchli iroda ham kerak bo‘ladi. 
Qaror qabul qiluvchi bir necha echim variantlari orasidan eng yaxshisini tanlab 
olishda, uning irodasi tebranish, shubhalanish, jur’atsizlik kabi inson 
psixologiyasiga xos qo‘rquvlarni engishga yordam beradi.
Qaror qabul qilish jarayonida tanlangan variantning qismlari, qaror qanday 
shaklda qabul qilinishigi, uning chegaralari aniqlanadi. Qaror qabul qilayotib,
sub’ekt uni ijrochilarga qanday etkazishni, uning amalga oshirilishi qanday tarzda 
bo‘lishini va nixoyat qanday tarzda nazorat qilinishi lozimligini o‘ylashi lozim.