v)xalqaro olimpiadalar g‘oliblarini tayyorlagan o‘qituvchilar va ta’lim muassasasi direktorlariga navbatdagi o‘quv yili uchun direktor jamg‘armasidan oltin, kumush va bronza medallari bo‘yicha tegishincha qo‘shimcha 200, 175 va 150 foizlik ustama to‘lanadi; g) ta’lim muassasalarida o‘qituvchi bo‘lib faoliyat yuritayotgan: xalqaro olimpiadalar g‘oliblari lavozim maoshiga har oy 150 foiz; asosiy olimpiadalar respublika bosqichi g‘oliblari lavozim maoshiga har oy 100 foizlik ustama haqi to‘lanadi; d) oliy ta’lim muassasasini tamomlagan olimpiada g‘oliblari O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Mutaxassislarni xorijda tayyorlash va vatandoshlar bilan muloqot qilish bo‘yicha «El-yurt umidi» jamg‘armasi tomonidan shakllantiriladigan istiqbolli mutaxassislar zaxirasiga kiritiladi. IQTIDORLI O‘QUVCHILAR UCHUN TOPSHIRIQLAR
ifoda n ning nechta butun qiymatida butun son bo’ladi? Yechish: =2- 5: 1, -1, 5, -5 bo’linadi n+1=1 n+1=-1 n+1=5 n+1=-5 n=0 n=-2 n=4 n=-6 demak bulardan ko’rinib turibdiki faqat 4 natural son. Javob 1 ta n=4 qiymatda. 2. a,b,c ketma ket juft sonlar bo’lsa: =? Yechish: a=2n b=2n+2 c=2n+4 =-2 3. Agar 2m+3n=72 bo’lsa (m,n€N) n ning eng katta qiymatini toping? Yechish; n=22 chunki m eng kichik mos qiymat qabul qilganda n eng katta tenglikni qanoatlantiruvchi qiymat qabul qiladi. m=4 da m=22 ga erishadi.
4. Agar n,m,va k natural sonlar uchun mn=25 va mk=4 bo’lsa, m+n+k ifoda qiymatini toping? Yechish: m,n,k lar natural sonlar bo’lgani uchun mn 2 ta holda 25 bo’la oladi. 5*5=25 bunda n=m, 1*25=25 bunda m=1 n=25. bu 2 tenglik uchun 2-hol o’rinli. Demak: m=1, n=25 va k=4. bundan: m+n+k=1+25+4=30 5. Agar 48*n (n€N) ifoda biror natural sonning kvadratiga teng bo’lsa, n+13 ning eng kichik qiymatini toping? Yechish: biz bu masalani ishlashda 1 dan 9 gacha raqamlar ichida qaysi eng kichigi 48*n ko’paytmani biror sonning kvadrati bo’lishini ko’rib chiqish kerak. N ning o’rniga 1,2 sonlarini qo’ysak shartni qanoatlantirmaydi. N=3da 48*3=144 bu 144 esa 12 ning kvadratini beradi. Demak: 3+13=16
6. Ketma-ket kelgan ikkita toq natural sonlarning kvadratlari farqi 72 ga teng bo’lsa, shu sonlarning kichigini toping? Yechish: =72 +4n+1--12n-9=72 8n=80, n=8. 2n=16, 2n+1=17 J: 17 7. Hisoblang. 139*163-160*139+141*175-172*141= 139(163-160)+141(175-172)= 3(139+141)=3*280=840 Quydagi sonlarning raqamlar yig’indisini toping? 11121314……7980= Yechish: 1+2+3+…+9=45 1*9+45+2*10+45+3*10+45+4*10+45+5*10+45+6*10+45+7*10+45+8=7*45+17+270=602 J: 602 qolgan misol va masalalar ham huddi shu usulda ishlanadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
RO‘YXATI
1. G’.Nasritdinov, M.Mirzaahmedov, S.Abdullayev, A.Haqberdiyev. Matematika 6, Toshkent-2016.
2. M.Mirzaahmedov, G’.Nasritdinov, Sh.Ismailov, F.Usmonov, F.Rahimova, Sh.Aripova. Algebra-8, Toshkent-2019
3. DTM ning 2017-yilda tavsiya qilingan testlari
E’tiboringiz uchun rahmat!
Do'stlaringiz bilan baham: |