Изланувчилар online илмий-амалий

 
ЭКОЛОГИК АХЛОҚИЙ МЕЪЁРЛАРИНИНГ УНИВЕРСАЛЛАШУВИ 
1
Ш.Расулова, 
2
Ғоффоров Ўлмасбек 
1
ФарПИ “Ижтимоий фанлар” кафедраси катта ўқитувчиси, 
2
46-18 
ЭЭ гурух талабаси
Хозирда табиат ва инсон муносабатларини бошқаришда ахлоқий 
нормалардан фойдаланиш имкониятларини: маҳаллий, миллий, ҳудудий ва 
глобал даражаларда ўрганиш, уларнинг умуминсоний универсал мезонл ари 
шаклланиши қонуниятларини аниқлаш муҳим назарий-методологик 
аҳамиятга эга. Зеро, бу тизим муносабатларини баҳолашнинг экологик 
ахлоқий нормалари миллий ва умуминсоний тарихий тажрибаларни, ҳаётий 
анъаналарини, ҳуқуқий мезонларини уйғунлаштириб, қадрият мақомида 
намоён қилади. Айниқса, экологик муаммоларнинг глобаллашиб кетиши 
билан миллий экологик ахлоқий қадриятларга умуминсоният манфаатлари 
нуқтаи назаридан ёндошилиб, аҳамияти баҳоланади. Бунда миллий экологик 
ахлоқий меъёрларининг универсаллашуви, бир томондан, табиат ва инсон 
тизими муносабатларини бошқариш тартибини ва уларнинг функционал 
уйғунлашувини таъминлайди. Иккинчи томондан эса, бу тизимни 
бошқаришнинг миллий маънавий-ахлоқий усуллари ва воситалари 
ривожланиши глобал экологик барқарор тараққиётини ва унинг 
истиқболларини белгилайди.
Турли жамиятларга, миллатларга хос экологик ахлоқий қарашларни, 
муқобил таълимотларни ўрганиш ва уларга дифференциал ёндошган ҳолда 
амалиётга жорий қилиш мустаҳкам илмий асосларни тақозо қилади. 

---

476 
Экологик муаммоларнинг глобаллашуви жараёнида табиат ва инсон тизими 
муносабатларини бошқаришнинг миллий ва умуминсоний маънавий-ахлоқий 
усуллари, воситаларининг интегратив хусусиятлари баҳолашнинг универ сал 
мезонлари шаклланишига олиб келади. Яъни, миллий ва умуминсоний 
экологик ахлоқий нормалар интеграцияси натижасида табиат ва инсон 
тизими муносабатларини баҳолаш мезонлари универсаллашмоқда.
Албатта, жамиятнинг барқарор экологик тараққиёти даражаларини 
баҳолашда миллий ва умуминсоний ахлоқий нормалар интеграцияси 
экологик вазиятнинг глобал миқёсда кескинлашувига муносабатнинг 
тақозоси бўлиб, умуминсоният экологик манфаатлари уйғунлигини 
ифодалайди. Чунки, биринчидан, табиат ва инсон тизими муносабатларнинг 
доимий равишда ривожланиб, мураккаблашиб бориши билан миллий 
экологик ахлоқий норма ва тамойилларга умуминсониятнинг талаби ҳам 
ошиб боради. Иккинчидан, табиат ва инсон тизимида “инсон ва табиат”, 
“инсон ва инсон”, “жамият ва табиат” муносабатларини бошқаришда 
универсал ахлоқий нормаларнинг таркиб топиши, ушбу тизим тар аққиёти 
даражасини белгиловчи омил ҳисобланади. Учинчидан, муайян экологик 
маконнинг тақозоси билан шаклланган ҳар қандай миллий экологик ахлоқий 
нормалар умуминсоний қадриятларнинг конкрет тарзда намоён бўлишидир.