|
O‘z navbatida qishloq xo‘jaligi, xizmat
ko‘rsatish, qurilish sohasiga investitsiyalarning kiritilishi istiqboldagi iqtisodiy o‘sish
sababchisi bo‘lishi mumkin.
Har birimiz vaziyatning murakkab ekanini anglagan
holda, karantinning cheklovchi choralarini olib tashlanishini tezlashtirishimiz,
iqtisodiyot va hayotning barcha sohalarini normal izga tushib ketishiga ko‘mak
berishimiz mumkin. Buning uchun shifokorlarning tavsiyalariga amal qilishimiz
shart. Bu choralar boshqa mamlakatlarda ijobiy samara berdi va Jahon sog‘liqni
saqlash tashkiloti (JSST) tomonidan tavsiya qilingan.
275
ФАРҒОНА ВИЛОЯТИ СУВ РЕСУРСЛАРИНИ БАҲОЛАШ ВА МИКРО
ГЕСЛАРНИНГ РИВОЖЛАНИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ
1
Ахмедов Ш.С,
2
УришевО.М
1
Э ва А кафедраси ассистенти,
2
М3-19 гуруҳи магистри
Ҳозирги вақтда жаҳон амалиётида қайта тикланадиган энергия
манбаларидан (ГЭС), шу жумладан микро-ГЭСларидан фойдаланиш ва
уларни қишлоқ хўжалигида амалга ошириш бўйича тадқиқотлар олиб
борилмоқда. [1]
Дунёнинг ривожланган давлатларида, масалан АҚШ, Канада, Россия,
Германия, Япония, Жанубий Корея, Дания ва бошқа мамлакатларда қайта
тикланадиган энергия манбаларига асосланган электр станцияларини яратиш
ва улардан фойдаланишда маълум ютуқларга эришилди.
Ўзбекистон Республикасида иқтисодиётнинг ва аҳолининг ўсиб
бораётган эҳтиёжларини электр энергияси билан таъминлашнинг етарлилиги
ва ишончлилиги ҳал қилувчи аҳамиятга эга бўлган жамиятнинг барқарор ва
хавфсиз ривожланишини таъминлашга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Қайта
276
тикланадиган энергия манбаларини
яратиш, замонавий
компонентлар
базасига асосланган махсус электрон конструкцияни қўллаш орқали энер гия
самарадорлигини оширишда аниқ натижаларга эришилди.
Ўзбекистонда микро-ГЭСлари истиқболли бўлиб, улар катта ГЭСларга
хос кўплаб камчиликлардан холи: улар катта капитал қўйилмаларни талаб
қилмайди, деярли атроф-муҳитга салбий таъсир кўрсатмайди.
Сув ҳавзасининг ҳудудий жойлашуви экологик тоза электр энергиясини
ишлаб чиқаришнинг муқобил манбаи сифатида микро-ГЭСларидан
фойдаланиш мақсадга мувофиқлигини ҳал қилишда муҳим рол ўйнайди.
Фарғона вилояти сезиларли сув захираларига эга. Бу ер да
Сирдарё
ва
кичик дарёлар -
Исфара
,
Сўх
,
Шахимардансой
ва
Исфайрамсой Олай
тизмасидан
пастга оқиб тушган ва Сирдарёга етиб бормаган. Норин
дарёсидан Катта Фарғона, Жанубий Фарғона, шунингдек Катта Андижон
каналлари ва бошқа кўплаб йирик суғориш тармоқлари келиб чиқади [2].
1-расм.Микро-электростанцияларни ўрнатиш учун Фарғона вилоятининг
мавжуд сув ресурслари харитаси
Катта Фарғона каналида 1000 дан ортиқ гидротехник иншоотлар
қурилган бўлиб, уларнинг 50 дан ортиғи катта гидротехник иншоотлар
ҳисобланади. Канал трассаси бўйича 9та плотина, 258 тўғон, 7 сув йиғгич ва
8 та акведук мавжуд.
Фарғона вилоятидаги суғориш тизимлари тўғрисида маълумот
277
2.1-жадвал
№ Суғориш
тизимининг
номи
Каналлар
сони
Узунлик,
км
Сув
ўтказувчан-
лиги , м
3
/
соат
Хизмат
майдони,
гектар
1
Исфайрам-Шоҳимардон 20
176,93
1535,9
24869
2
Норин - Фарғона
26
231,46
252
41714
2
Сух - Оқтепа
20
153
782,5
43785
4
Исфара - Сирдарё
15
97,75
178
11971
5
Қувасой
13
54,98
38,6
11368
6
Бешариқ
17
73,27
169,5
30829
7
Бағдод
12
68,01
68
16273
8
Бувайда
12
124,01
97,5
15502
9
Данғара
10
86,04
60
20200
10 Ёзёвон
26
98,76
70,9
15706
11 Кува
21
132,52
109,5
22924
12 Олтиариқ
20
111,3
74,8
13525
13 Куштепа
31
124,22
79
14915
14 Риштон
13
51.94
53,5
11719
15 Сўх
11
57.0
465,7
2270
16 Тошлоқ
20
92,708
51,9
18911
17 Учкуприк
15
130,45
78
12801
18 Ўзбекистон
12
74,635
103
17054
19 Фарғона
37
285,935
184,1
28675
20 Фурқат
6
35,14
30,5
10907
Жами
357
2260,058 4482,9
385918
Фарғона вилояти сув ҳавзалари ҳақида маълумот
278
2.2-жадвал
№
Сув
омборларининг
номи
Узунлик, км
Сув ўтказувчанлиги,
м
3
/ соат
Хизмат зонаси,
гектар
1
Марказий
Фарғона
6.0
50
81000
2
Каркидон
2.72
50
69000
3
Кўрғонтепа
15.7
34.0
93000
Жами
24.42
134.0
243000
Адабиётлар
[1]
R. Archetti, “Micro hydroelectric power: Feasibility of a domestic plant,”
2011, doi: 10.1016/j.proeng.2011.11.1981.
[2]
M. S. Saidov, “Advances and priorities of the progress in solar engineering
in Uzbekistan. Strategic project: A combined solar -engineering system for
accumulation and employment of potable water, cold, and heat,” Appl. Sol. Energy
(English Transl. Geliotekhnika), 1996.
[3]
S. V. Kiseleva, Y. G. Kolomiets, and O. S. Popel’, “Assessment of solar
energy resources in Central Asia,” Appl. Sol. Energy (English Transl.
Geliotekhnika), 2015, doi: 10.3103/S0003701X15030056.
Do'stlaringiz bilan baham: |
