258
bunday vaziyatda tavakkal qilib ulardan so'rashga botina olmaydi va uddalay olgan
taqdirda ham bu dovyuraklik ko'pincha "bir ishni eplolmaydigan, lapashang,
noshud" kabi so'zlarga nishon bo'lish bilan yakun topadi. Men esa e'tiboringizni
shu nuqtaga qaratmoqchiman: ho'sh siz endi o'sha ishni qanday bajarasiz: o'z
bilganingizdekmi yoki tashlab qo'yasizmi? Va yana: siz ana shu holatda o'zingizni
qanday his qilasiz? Undan keyin yana avvalgi ishtiyoq bilan ishlay olasizmi?
Mana shu holat kompaniya yoki ishxona, ofislarda ham kuzatiladi. Ota-ona bu
menejer
yoki boshliq, siz esa ishni qanday qilinishini tushunmayotgan "g'o'r
bolakay"ga aylanasiz. Ko'p holatlarda ana shu "bolakay"ning xissiyotlariga, uning
psixologik holatiga e'tibor bermasdan muomala qilinadi yoki ish yuritiladi.
Taassufki, ishlab chiqarishda Set Godin o'zining "Bu marketing"(This is marketing
by Seth Godin) kitobida aytganidek "ishlab chiqarish yoki korxona yuritishda eng
avvalo insonlarni ehtiyojlariga munosib keluvchi mahsulot va keyin yaxshi
tashkillangan, bir-biriga bir suyanib, qo'llab quvvatlab harakat qiladigan ishchi
jamoa muhimdir". Hozirda esa barcha
boshqaruvchilar ham ish joyida, ish
sharoitida bunday yaxshi tashkillangan muhit yarata olisholmayabdi va olishmaydi
ham. Bunga sabab esa ana shunday kompaniyada odamlar o'zlarini oilaning
ajralmas a'zosi sifatida emas, balki buyruqqa
asosan chegaralangan muddat
oralig'ida tartibli ishlayotgan quldek xis qilishyabd. Bu esa boshqaruvchilarning
xatosidir. Taqqoslash uchun Janubiy Koreyaga tegishli ikkita logistika
kompaniyasini misol sifatida keltirish mumkin. Lojin Logistiks (Logen logistics)
va Lotte logistics (Lotte logistics). Bir xil vazifani bajaruvchi ikki kompaniya va
ikki xil boshqaruv. Lojin logitiks Lottega nisbatan og'irroq bo'lgan yuklarni qabul
qilish va yetkazish bilan shug'ullanadi. Maosh esa deyarli teng. Noqonuniy
yollanma ishchilar orasida, og'irligiga va qiyinligiga qaramasdan, Lojin logistiksga
ishga chiqishga xohish ko'proq edi. Sabab esa ishchilarga nisbatan muomala va
boshqaruv uslubi. Ishchilardan so'raganimda (o'zim ham ulardan bir i bo'lganimni
hisobga olsa) ular o'zlarini Lojinda hurmat qilinayotgandek
his qilishlarini
aytishgan. Bor gap shunda edi.
Demak bizda menejmentdagi inson psixologiyasi bilan uchrayotgan asosiy
muammolar quyidagilar:
•Ishchilarning ishdan mamnun yoki aksi ekanligini inobatga olmaslik;
•Ishchilarni qiziqishlariga, e'tiqodiga va yoki intellektiga nomunosib
o'rinlarga joylashitirish va buni e'tiborga olmaslik;
•Ish joyi yoki muhitini tez-tez o'zgartirish;
•Tashqi omillar ta'siridan ishchilarni himoya qilmaslik
•Ishchilarda paydo bo'layotgan ish borasidagi muammolarga kompaniyaning
tashqarisidan yechim izlashlariga yo'l qo'yish, muammolarni kompaniya ichida
muhokama qilmaslik;
•Ishchilarni jamoaviy birga harakat qilishga undovchi mashg'ulotlarga jalb
qilmaslik;
•Mehnat jarayonida ishchilarning kayfiyatiga
munosib baho bermasdan
muomala qilish.
259
Bunday muammolarga yechimlar biroz fikrlab, ish muhitini mukammalroq
ishlab chiqishni talab etadi. Eng avvalo, boshqaruvchi kompaniya ishchilarini
birdamligiga erishishi, ularni bir oilaga aylantirishi kerak.
Buning uchun
kompaniyani aynan bir falsafa ustida jamlay olishi lozim. Masalan Samsung
kompaniyasi o’rtaxol qatlamni ularga munosib ham arzon, ham sifatli mahsulot
bilan ta'minlashni maqsad qilishgan. Ishchilarni esa ruhlantirish,
qilayotgan
ishlaridan mamnuniyat paydo bo'lishi uchun faqatgina Samsung brendiga tegishli
bo'lgan jihozlardan foydalanishni shart qilishadi va ba'zan sovg'a sifatida hadya
etishadi. O'z ishlari samarasini oilada ko'rgan ishchilarda mamnuniyat hosil bo' ladi.
Bunga qo'shimcha qilib ishchilar orasida birdamlikni yaxshilash uchun dam
olish kunlariga sport o'yinlari tashkillab berish, ibodat qilishlari uchun alohida
xona tayyorlab qo'yish, ishlar ko'paygan vaqtda ular bilan birga mehnat qilish yoki
menejerning minnatdorlik bildirib, ruhlantirib turishi ham ishchanlikni oshirishda,
ishchi va kompaniya o'rtasida munosabatni yaxshi bo'lishida, qolaversa
kompaniyaning rivojiga ijobiy ta'sir qiladi. Yana Lojin logistiksni eslang. Kuz
mavsumida yuklar ko'payib ish qizg'in pallaga yetganda, menejerlar ishchilarni
kuzatib, qiyin vaqtda ularni dam olishiga biroz vaqt berib, o'rniga o'zi ishlab turgan
holatlar ham bo'lgan. Natijada yollanma ishchilar ana shu jo'natmalarni ehtiyotlab,
avaylagan holda yuklash va tushirish ishlarini olib borishadi. Lotte log.sda esa buni
aksini ko'rish mumkin. Sabab menejerlar deyarli bunday qilishmaydi va ba'zi
jo'natmalar manziliga sog'-omon holatda yetib bormaydi. Buning oqibati o'laroq
aholi o'rtasida Lojin log.s ga nisbatan ishonch bir necha barobar kuchli va bir oz
qimmat bo'lsada, odamlar Lojin log.s ning xizmatiga murojaat qilishadi.
Shuningdek ish jarayonida paydo bo'layotgan boshqaruvdagi muammolarni
ishchilardan samimiylik bilan qabul qilib,
tanqidlarni tinglay ola bilib, ularni
tashqariga chiqishidan avval hal qila bilishdek uddaburon menejerni albatta bozori
chaqqon bo'ladi.
Xulosa qilib aytiladigan bo'lsa, yuqoridagi muammolar hammasi aynan bir
kompaniyada sodir bo'lmasada ko'p hollarda yakka -yakka turda uchrab turadi.
Ishchilarni tez-tez rag'batlantirib, ularni ish joyidagi muammolarini tinglab, hal
qilishga harakat qilish va ularni ruhlantirib turish kompaniya o'sishiga ancha
yordam beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
