210
Юқори самарадорли ишлаб чиқаришдаги гелиоқурилмаларнинг
бошқарувидаги кичкина бир хато хам катта миқдордаги
энергияни
йуқотилишига олиб келади. Шунинг учун гелиотехник қурилмаларнинг
автоматик назорат қилиш ва бошқариш мухим ахамият касб этади.
Гелиотехник қурилмаларда температурани автоматик тарзда назорат қилиш
мухим масалалардан биридир. Шу маънода
температурани назорат
қилишнинг оптоэлектрон усулини қўлланилиши бошқа
температурани
назорат қилиш усулларига яъни контактли ўлчов
воситалари
(термометрлар)га нисбатан энг қулай ва имкон қадар мос келади. Бу энг
аввало узоқда жойлашган ва алоқа қилиш қийин ёки имкон бўлмаган назорат
объектларини температурасини назорат қилишга тегишли [1,2].
Биз ишлаб лойихалаётган қуёш колекторларини
температурасини
масофадан автоматик назорат қилувчи оптоэлектрон қурилмаси гелиотехник
қурилмаларни температура характеристикаларини тадқиқ қилишда ва уларни
юстировка қилиш жараёнида муваффаққиятли қўллаш мумкин [3]. Бу
оптоэлектрон қурилманинг блок-схемаси 1- расмда берилган.
Температурани масофадан назорат қилувчи оптоэлектрон қурилма
назорат объекти 1,модулятор 2 орқали биринчи фотоприёмник 3 билан оптик
боғланган,унинг чиқиши биринчи кучайтиргич 4,биринчи
амплитуда
детектори 5 ва биринчи интегратор 6 орқали
сигналлар нисбатини олиш
қурилмаси 13ни биринчи киришига уланган.
l
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
1.Расм. Қуёш коллекторларини ҳароратини масофадан автоматик назорат
қилувчи оптоэлектрон қурилмани блок схемаси.
Иккинчи фотоприёмник 7 нинг чиқиши
иккинчи кучайтиргич
8,иккинчи амплитуда детектори 9 ва иккинчи интегратор 10 орқали
сигналлар нисбатини олиш қурилмаси 13ни иккинчи киришига уланган.
Сигналлар нисбатини олиш қурилмаси 13ни чиқиши 14 қайд қилиш
қурилмаси киришига уланган. Коллимирланган (параллел нурлар) нурланиш
манбасини бошқариш қурилмаси 12 нинг кириши биринчи кучайтиргич 4
211
чиқиши билан уланган бўлиб, унинг кириш эса коллимирланган нурланиш
манбаси 11 ни киришига уланган ва у назорат объекти 1 юзасидан қайтган
нурланиш орқали иккинчи фотоприёмник 7 билан оптик боғланган [4].
Электродвигател 15ни ротори модулятор 2ни айланиш уқи
билан
механик боғланган. 2 - расмда модуляторни конструкцияси берилган. Бу
ерда 1модуляторни айланиш ўқи, 2 модулловчи тирқиш, 3 метал диск. 3 -
расмда тақдим этилаётган қурилманинг ишлашини тавсифловчи вақт
диаграммалари берилган.
16
17
18
2.Расм. Қуёш коллекторларини ҳароратини масофадан автоматик назорат
қилувчи оптоэлектрон қурилма модуляторини конструкцияси.
t
t
t
t
0
0
0
0
а)
б)
в)
г)
m
U
1
m
U
2
U
3. Расм. Қуёш коллекторларини ҳароратини масофадан автоматик назорат
қилувчи оптоэлектрон қурилмани тушунтирувчи вақт диаграммаси.
Фойдаланилган адабиётлар:
1.ЯкушенковЮ.Г. «Теория и расчет оптикоэлектронных приборов».М:-
Машиностроение,1989
2.Фукс-РабиновичЛ.И., ЕпифановМ.В. «Оптикоэлектронные приборы»
Л:- Машиностроение, 1979.
212
3. Мухитдинов М.М.,Кулдошев О.Х., Мамасодиқова У.Ю.
Оптоэлектронное устройство для дистанционного контроля темпера – туры
теплоэнергетических установок. ФарПИ илмий-техник ж. 2007. №1. 51-56-б
4. Эргашев С.Ф.,Мамадиева Д.Т., Мамасодиқова У.Ю. Оптоэлектронное
устройство для контроля освещенности в солнечной энергетических
установки. Материалы международной конференции по фотоэлектрическим
и оптическим явлениям в полупроводниковых структурах. ( Фергана, 2-3
октября 2006 г.) – Фергана. 2006. С.79-80
Do'stlaringiz bilan baham: