Izbullaeva indd

“Кўнгил ойнаси” 
ҳикояти келтирилган бў-
либ, унда ҳикоят қилинишича, султон саройида хитой рас-
сомлари: “Биз турк рассомларидан анча илғор ва моҳирмиз”, 
– деб иддао қилдилар. Бунга жавобан турк рассомлари: “Йўқ, 
биз улардан устунроқмиз. Бизнинг санъатимиз юксак”, – деб 
бу даъвога қарши чиқибдилар. Бу баҳсдан хабар топган сул-
тон рассомларни имтиҳон қилишга қарор қилибди. “Хар икки 
мамлакат рассомлари тайёрлансин, бир-бирига қараган икки 
хонага чиқарилсинлар!” – деб буюрибди султон.
Хитой рассомлари ўзларига берилган хона деворларини 
турли рангли расмлар билан безабдилар. Турк рассомлари 
эса Хитой рассомлари қаршисидаги ўз хоналарининг девор-
ларини фақат жилолаб, ойина каби ялтиратибдилар. Султон 
олдин Хитой рассомларининг хонасига кирибди ва уларнинг 
санъатига лол қолибди. Кейин турк рассомларининг хонасига 
ташриф буюрибди. Улар хонани ойина мисоли ялтиратганлик-
лари туфайли хитойликлар чизган расмлар акси янада ёрқин 
жилоланиб, ўз аксини кўрсатар эди. Бундан ҳайратланган сул-
тон турк рассомларини тақдирлаган экан
424
.
Ҳикоятда тасвирланган хитой рассомлари фаолияти мада-
ният жиҳатидан баҳоланса, туркий рассомларнинг фаолияти 
маънавият жиҳатидан баҳоланади. Демак, бундай шахс нафақат 
маданий, балки маънавий тарбияланиши, кўнгил ойнаси тоза 
бўлиши муҳимлигини англаш мумкин. Румий ўз ҳаёти даво-
мида шогирдларини эркин ва ҳур фикрлашга чорлаб келди ва 
қалбни пок, очиқ тутиш, уни яхшилик нури билан тўлдириб 
боришни таъкидлади. Тоза ва нурга тўлган қалбда, албатта, 
соғлом ва ҳур фикр туғилади. Румий фикр борасида дейди:
423
Ўша жойда. –Б. 133.
424
Ўша жойда. –Б. 72.

---

Ж
алолиддин
 Р
умий
 
асаРлаРида