Ызбекистон республикаси олий ва

Муҳокама учун саволлар :

1. 
   АҚШ иқтисодий тараққиётининг сабабалри нимада?
   
2. 
   Нима учун сиёсий ҳаётда қулдорлар кучли эди.
   
3. 
   Монро докторинасига баҳо беринг.
   
4. 
   Узоқ Шарқдаги экпансиянинг асосий сабаблари нимада?
   

3-савол бўйича дарснинг мақсади:
Қулдорлик бошқаруви ва хўжалигининг салбий оқибатлари ва унга барҳам бериш учун шимолнинг жанубга қарши уруш олиб бориши қулдорлик тузумининг мағлубияти ва шимол ғалабасининг аҳамияти ҳақида тушунча ҳосил қилиш.


Идентив ўқув мақсади:
3.1.Қулдорлик бошқаруви ва хўжаликнинг тараққиётга тўсиқ эканлигини эътироф этади.
3.2.Фуқаролар урушида Шимолнинг ғалабаси аҳамиятига баҳо беради.
3.3.АҚШда капитализмнинг тўла қарор топишига шароит пайдо бўлганнини тушунади.


3-саволнинг баёни
АҚШ тараққиёти мустақилликнинг дастлабки йиллариданоқ қарама-қаршиликлардан иборат эди. Бу қарама-қаршилик шундаки, молия саноат доираларининг заифлиги туфайли давлатни жануб қулдорлари ва уларнинг демократик партияси бошқарарди.
Плантаторлар ҳар доим қул меҳнатига асосланган хўжаликни аҳоли сони ўсиб бораётган саноати ривожланган шимолга ҳам ёйишга ҳаракат қилардилар. Жанубнинг хар томонлама ноўрин сиёсати нафақат негрларни балки, оқтанли аҳоли ҳуқуқларининг ҳам камситилишга олиб келди. Инглиз қироли билан мустаҳкам алоқалар тизимига эга жанубнинг инглиз махсулотларини ўз ҳудудларига кириб келишига имкон бериши маҳаллий буржуазиянинг норозилигни келтириб чиқарди. Жанубнинг тараққиёти экстенсив хусусиятга эга эди.
Жаҳон бозорида пахтага бўлган талабнинг ўсиши ҳинд пахтаси билан рақобатда устунликка эришиш учун ҳам қулчилик ҳўжалигига барҳам бериш зарур эди. Жанубдаги қулдорчиликнинг салбий оқибатлари XIX- асрнинг биринчи ярмидаёқ яққол намоён бўлиб, шу даврдаёқ унга қарши бўлган, негрлар хақ ҳуқуқларини ҳимоя қилган ижтимоий сиёсий ҳаракатлар шаклланди.
XIX-асрнинг 30-йилларида қулчиликни бекор қилишни талаб қилган Аболиционистлар ҳаракати вужудга келди. Аболиционистлар жанубга қарши курашдаги энг фаол куч бўлиб қолди. Ҳаракатнинг раҳбари Уильям Гаррисон бўлиб, 1832 йил «Янги Англия» жамиятини тузди. Табиийки, қулдорлар ўзларига қарши чиқишларни шафқатсиз бостирди. 1831 йил августда Виргинияда Нат Тернер раҳбарлигидаги негрлар исёни бостирилган бўлса, 1837 йил аболицонист руҳоний Лавжой ўлдирилди.
XIX-асрнинг 50 йилларида қолоқ жануб ва ривожланган шимол ўртасидаги зиддиятлар янада кучайди. Фермерларнинг Ғарбдан ер ажратиб беришни талаб қилувчи ҳаракатлари – Гомстед жонланди. Қулдорларнинг Гомстедни рад этиши аксинча, ўз ҳукмронлигини сақлаб қолиш учун Канзас ва Небраска штатларига қулчиликни жорий этишга ҳаракат қилдилар.Бу эса 1861-1865 йилларидаги фуқаролар урушига сабаб бўлди.
Фуқаролар урушида шимолга 1854 йилда ташкил топган фермерлар шимол молия саноат доиралари ва либерал кучларни бирлаштирган республикачилар партияси бошчилик қилди. 1860 йил ноябрдаги президент сайловларидаги республикачилар номзоди А.Линкольн ғолиб чиқди ва жанубга қарши кураш янги босқичга кўтарилди. Жанубликлар А.Линкольнни тан олмадилар. 1861 йил февралда қулдорлар ҳукмронлик қилган штатлар жанубий Каролина Флорида Жоржия, Алобама, Луизиана, Техас, Теннеси, Миссиспилар маркази Ричмонд бўлган Девис президентлигидаги жанубий конфедерацияга бирлашдилар.
Уруш даврида жануб Англия ва Франциядан, шимолликлар Россия мададидан фойдаландилар. Урушда молиявий ҳарбий ижтимоий имкониятлари юқори бўлган шимол ғалаба қозонди. Ҳал қилувчи жанг 1865 йил апрелда Апоматоксда шимол армияси жанубни мағлуб этиб қулдорлик тузумига барҳам берилди.
1865-1866 йиллар республикачилар конститутцияга тузатишлар киритди. Негрларга сайлов ҳуқуқи берилди. Қулчилик бекор қилинди. Қулдорликнинг барҳам топиши натижасида бироз вақтдан сўнг АҚШда иқтисодий ўсиш мисли кўрилмаган даражада ошиб, саноат тараққиёти даражасига кўра Англияни ҳам ортда қолдирди.