Ызбекистон Республикаси Олий ва

fizik  loy deyiladi.  

      D  -  0,25  dan  katta  zarrachalar    makroagregatlar,  D  -  0,25    dan  kichik 

zarrachalar  mikroagregatlar deyiladi.  

Tuproq mexanik tarkibining tuproq  unumdorligi uchun muhim ahamiyatga ega 

ekanligini  soha  olimlari  o„z  ishlarida  ko„rsatib  o„tganlar,  bunda  har  bir  olimning 

qilgan klssifikatsiyasi o„ziga xosdir. Ular bir-biriga o„xshamaydi.      

Tuproqdagi  mexanik  elemetlar  tabiiy  sharoitda  doimo  o„zgarishda  bo„ladi. 

Tuproqda    hosil  bo„lgan  har  xil  organik  kislotalar,  ohak  moddasi  ta‟sirida  yoki 

mexanik  zarrachalardagi mavjud yuza tortish kuchlari, ya‟ni Vander Vals kuchlari 

ta‟sirida tuproq agregatlari, birlashib, tuproq agregatlarini  hosil qiladi. 

Tuproq  yoki  jinslardagi  turli  katta-kichiklikdagi  mexanik  elementlarning  foiz 

bilan ifodalanadigan  nisbiy miqdoriga mexanik tarkib deb ataladi. 

Tuproq mexanik tarkibini aniqlashni bir necha uslublari mavjud:  

1). elakchalardan o„tkazish 

2). xo„l va quruq aniqlash 

3). Kachinskiy uslubi. 

4). shamol yuborish 

5). bo„tanalash va h.k. 

Tuproqning mexanik tarkibi unumdorlikni  belgilovchi asosiy ko„rsatkichlardan 

biri bo„lib, birinchi navbatda u agronomik ahamiyatga egadir. 

---

 

14 

Turli mexanik tarkibli tuproqlar har xil unumdorlikka  ega bo„lganligidan  yerni 

ishlash, o„simliklarni oziqlantirish bo„yicha turli agrotexnik tadbirlar olib boriladi. 

Tuproqning  mexanik  tarkibi  ona  jinslar  tarkibi  bilan  bog„liq  bo„lib,  yerdan 

to„g„ri foydalanilganda va turli tadbirlar qo„llanilganda, uning xossalari yaxshilanib 

boradi.  Buning  uchun  turli  usullardan  foydalaniladi.  Masalan,  qum  tuproqlarni