Ызбекистон Республикаси Олий ва

Tuproq paydo bo‘lishida relyefning roli 

Tuproq paydo qilishning muhim omillaridan biri  relyefdir. Relyef asoan quyosh 

radiatsiyasi va  namlikni yer  yuzasida qayta  taqsimlab beradi. 

Relyef 3 xil bo„ladi: 

1. Makrorelyef.   

2. Mezorelyef.  

3. Mikrorelyef. 

Makrorelyef  -  katta    hududlar  qiyofasini  belgilaydigan  tekislik,  plato,  tog„ 

tizimlari  kabi  relyefning  yirik  shakllari    tushuniladi.  Bu  relyefning  kelib  chiqishi 

asosan  tektonik  hodisalar bilan bog„liq. 

Mezorelyef  -  tepalik,  chuqurlik,  vodiy    terassa    va  ularning  elementlari,  yassi  

uchastkalar,  har  xil  tepalikdagi  qiyaliklar  kiradi.  Bu  relyefning    vujudga  kelishida 

asosan ekzogen  geologik jarayonlar bilan bog„liq. 

Mikrorelyef  -  unchalik  katta    bo„lmagan  va  nisbiy    balandligi  1  m  atrofidagi 

relyefning mayda  shakllariga aylanadi. 

---

 

19 

Tuproq  paydo  bo„lish  jarayonida,  relyefning  shakli  boshqa  tuproq  paydo 

qiluvchi  omillarga  ham    bevosita  ta‟sir  etadi.  Masalan,  issiqlik  va  namlikni    qayta  

taqsimlaydi, o„simliklar ham shunga  moslashadi. 

Hozirgi  paytda  relyefning    holatiga  va  uning  qayta    taqsimlangan  atmosfera 

yog„inlari  miqdori bo„yicha  tuproqlar guruhlarga ajraladi.