Ызбекистон республикаси олий ва ырта

B 

 Q = X
doim.
 + X
o’zg.
 

 Q 
 
Bu erda: 
B - 
mahsulotni sotish bahosi; 
Q
 - sotilgan mahsulotlar miqdori; 
X
doim. 
- 
jami ishlab chiqarish hajminig doimiy xarajatlari; 
X
o’zg. 
- 
o‘zgaruvchan xarajatlar. 
 
Bundan kelib chiqqan holda zararsizlik nuqtasi doimiy ishlab chiqarish (X
doim.
) 

---

 
125 
xarajatlarining  baho  (B)  va  mahsulot  tannarxining  o‘zgaruvchan  (X
o‘zg.
)  tarkibi 
o‘rtasidagi farqqa nisbati sifatida aniqlanadi 
 
Q = X
doim. 
/ ( B – X
o’zg.
) 
 
Zararsizlik nuqtasini grafik shaklida ko‘rsatish ham maqsadna muvofiq bo‘lib, 
u  korxona  foyda  olishni  boshlaydigan  ishlab  chiqarish  hajmini  (kritik  dastur) 
aniqlashga imkon beradi. Grafikni qurish uchun doimiy va o‘garuvchan xarajatlarni, 
sotuv  hajmini  bilish  zarur.  Zararsizlik  nuqtasi  grafikda  sxema  ko‘rinishida  bo‘lib, 
ishlab  chiqarish  hajmi,  sotuv  narxi  va  mahsulot  tannarxining  foydaga  ko‘rsatuvchi 
ta‘sirini aks ettiradi (11.1-rasm).