Ызбекистон республикаси олий ва ырта

 
SKD = PO - IM, 
yoki 

---

139 
NPV = 
;
)
(
1
1
t
m
t
t
t
t
t
n
t
d
K
d
X
H








bu erda; SKD – sof keltirilgan daromad; 
PO – investitsiya loyihasining ekspluatatsiya davridagi (yangi investitsiyalar 
kiritilmasdan avvalgi) pul mablag‗lari oqimi (hozirgi qiymatda). Agar mazkur 
ob‘ektga yangi investitsiyalar kiritilguncha to‗liq ekspluatatsiya davrini aniqlash 
mushkul bo‗lsa, hisob-kitoblarda bu ko‗rsatkich 5 yil (bu muddat o‗tgandan so‗ng 
asbob-uskunalar almashtirilishi lozim bo‗lgan o‗rtacha amortizatsiya davri) deb qabul 
qilinadi; 
IM, K
t
– investitsiya loyihasini amalga oshirishga kiritiluvchi investitsiya 
mablag‗lari miqdori; 
N
t 
– natija; 
X
t 
– xarajatlar; 
t – davr; 
d
t
– diskontlash koeffitsienti, 
1/(1/i)
n
.
Bunda foydalaniluvchi diskont stavkasi tavakkalchilik darajasi va likvidlikni 
hisobga olgan holda differensiyalanadi. 
Misol. Investitsiya kompaniyasiga ikkita muqobil loyihaning biznes-rejasi kelib 
tushgan. Bu loyihalarni tavsiflovchi ma’lumotlar 12.1-jadvalda keltirilgan. 

---

140 
12.1-jadval 
Sof keltirilgan daromad ko‘rsatkichini hisoblash uchun ma’lumotlar 
Ko‘rsatkichlar 
 
Investitsiya loyihalari 
«A» 
«B» 
1. Investitsiya qilinuvchi mablag‘ miqdori, 
AQSH doll.
7000 
6700 
2. Investitsiya loyihasining ekspluatatsiya 
davri, yil 
2 
4 
3. Pul oqimlari miqdori - jami, AQSH doll. 
10000 
11000 
Jumladan 1-yil 
6000 
2000 
2 –yil 
4000 
3000 
3 –yil 
- 
3000 
4 –yil 
- 
3000 
«A» loyihasi bo‘yicha pul mablag‘lari oqimini diskontlash uchun 10%li foiz 
stavkasi, «B» loyihasi uchun esa 12% qabul qilingan (uni amalga oshirish davri uzoq 
bo‘lgani sababli). Pul mablag‘lari oqimini diskontlash natijalari 12.2-jadvalda 
keltirilgan. 
12.2-jadval 
Investitsiya loyihalari bo‘yicha pul oqimlarining hozirgi qiymatini hisoblash 
 
 
 
Yillar 
Investitsiya loyihalari 
10% stavkali»A»
12% stavkali «B»
Kelajakda
gi qiymat 
Diskont-
lash 
koeffitsien
ti
1G‘(1Qi)
n
 
Hozirgi 
qiymat 
Kelajakda
gi qiymat 
Diskont-
lash 
koeffitsien
ti
1G‘(1Qi)
n
 
Hozirg
i 
qiymat 
1 –yil 
6000 
0,909 
5454 
2000 
0,893 
1786 
2 –yil 
4000 
0,826 
3304 
3000 
0,797 
2391 
3 –yil 
- 
- 
- 
3000 
0,712 
2135 
4 –yil 
- 
- 
- 
3000 
0,636 
1908 
Jami 
10000 
- 
8758 
11000 
- 
8221 
Pul oqimlarining hisob-kitob qilingan hozirgi qiymatini hisobga olgan holda 
sof keltirilgan daromadni aniqlaymiz. Birinchi loyiha bo‘yicha: 8758-7000q1758 
AQSH doll. Ikkinchi loyiha bo‘yicha esa: 8221-6700q1521 AQSH doll. SHunday 
qilib, 
ko‘rib chiqilayotgan loyihalar bo‘yicha sof keltirilgan daromad 
ko‘rsatkichlarini taqqoslash shuni ko‘rsatadiki, «A» loyihasining «B» loyihasiga 
nisbatan samaradorligi yuqori (garchi «A» loyihasi bo‘yicha investitsiya qilinuvchi 
mablag‘ miqdori ko‘proq va ularning kelajakda pul oqimi sifatida qaytishi «B» 
loyihasiga qaraganda kamroq bo‘lsada). 
«Sof keltirilgan daromad» ko‗rsatkichini tavsiflashda bu ko‗rsatkichni 
investitsiya loyihalarini solishtirma baholashdan tashqari, ularni amalga oshirishning 
maqsadga muvofiqli mezoni sifatida ham qo‗llash mumkin. Sof keltirilgan daromad 
ko‗rsatkichi nolga teng yoki manfiy bo‗lgan investitsiya loyihasi rad qilinishi lozim, 

---

141 
chunki u kiritilgan kapital uchun investorga qo‗shimcha daromad keltirmaydi. Sof 
keltirilgan daromad ko‗rsatkichi nolga teng yoki musbat bo‗lgan investitsiya 
loyihalari investorning kapitalini ko‗paytirishga xizmat qiladi. 
«Sof keltirilgan daromad» ko‗rsatkichi amaliyotda boshqa bir necha xil nom 
bilan ham ataladi: «integral samara», «sof keltirilgan (yoki sof zamonaviy) qiymat», 
«sof keltirilgan samara».