Ызбекистон республикаси олий ва ырта мащсус таълим вазирлиги

 

 

 

---

 

 

6 

 

1-BOB. LAZERLARNING ASOSIY XOSSALARI

 

1.1. Elektromagnit to’lqinlar 

 

XIX  asr  oxiri  -  XX  asr    boshilarida  optikadagi  turli  fizik  jarayonlarni 

tushuntirishda  yorug‘likning  to‘lqin  va  korpuskulyar  (zarracha)  nazariyalaridan 

foydalanish  yo‘llari  ishlab  chiqib  bo‘lingandi.  Difraksiya,  interferensiya  va 

qutblanish  hodisalarini  yorug‘likning  to‘lqin  tabiati  bilan  tushuntirish  mumkin.  Bu 

holda  yorug‘likni  elektromagnit  to‘lqin  sifatida  qaralib,  u  elektr  va  magnit 

maydonlarining  amplitudasi,  chastotasi 

  yoki  to‘lqin  uzunliklari 

  bilan 

tavsiflanadi. 

Ushbu ikki   va   kattaliklar  quyidagi 

   c     

 

 

 

 

(1.1) 

munosabat bilan  bog‘langan. Bu yerda c-yorug‘likning  vakuumdagi  tezligi. 

Elektromagnit  to‘lqinlarning  energetik  tavsifi  sifatida  elektromagnit  maydon 

energiyasining  o‘rtacha hajmiy 

 zichligini 

                           

0

8

2

2

E

d

 

 

 

 

(1.2) 

ko‘rinishda  ifodalash  mumkin.  Bu  yerda 

-elektromagnit  nurlanishining  spektral 

hajmiy  zichligi  bo‘lib,  o‘lchamligi  J sm

3

Gts  bo‘lib,  E

2

  va  H

2

-lar  elektromagnit 

to‘lqinning  o‘rtacha kvadratik elektr  hamda magnit  kuchlanganliklaridir. 

Elektromagnit  to‘lqinlarning  modda  bilan  o‘zaro  ta‘sirlashuvining  tabiati  va 

effektivligi  elektromagnit  to‘lqin  oqimining  zichligiga  yoki  I  intensivligiga  bog‘liq 

bo‘ladi.  Elektromagnit  to‘lqinning  elektr  maydon  kuchlanganligi