|
Суткадаги соатлар бўйича шаҳаратрофи ҳаракатининг миқдори
Сутка
даги соат
лар
|
А дан кетиши
|
А дан келиши
|
Сутка
ли йўлов
чилар оқими
нинг фоизи
|
Ҳар бир зона учун ҳаракатлар сони
|
Суткали йўлов
чилар оқимининг фоизи
|
Ҳар бир зона учун ҳаракатлар сони
|
Тахминий
|
Аниқ
|
Тахминий
|
Аниқ
|
1 зона
|
2 зона
|
3 зона
|
1 зона
|
2 зона
|
3 зона
|
1 зона
|
2 зона
|
3 зона
|
1 зона
|
2 зона
|
3 зона
|
5-6
6-7
7-8
8-9
9-10
10-11
11-12
12-13
13-14
14-15
15-16
16-17
17-18
18-19
19-20
20-21
21-22
22-23
23-24
0-1
1-2
|
2,5
4
5,5
5,5
5,5
5
4,5
3
4,5
4,5
5
6
8
8,5
6,5
6
5
3,5
3
2,5
1,5
|
0,8
1,2
1,6
1,6
1,6
1,5
1,4
0,9
1,4
1,4
1,5
1,8
2,4
2,5
1,9
1,8
1,5
1,1
0,9
0,8
0,4
|
0,6
1,0
1,4
1,4
1,4
1,3
1,1
0,7
1,1
1,1
1,3
1,5
2,0
2,1
1,6
1,5
1,3
0,9
0,7
0,6
0,4
|
0,4
0,6
0,8
0,8
0,8
0,7
0,7
0,5
0,7
0,7
0,7
0,9
1,2
1,3
1,0
0,9
0,7
0,5
0,5
0,4
0,2
|
1
1
3
2
3
1
3
1
2
5
2
2
2
1
1
1
-
|
-
1
3
2
1
1
-
1
1
1
2
2
2
3
1
1
-
-
-
|
1*
1
1
1
1*
1*
1*
1*
1*
1*
1*
3
1
1
1
1*
1
1*
1*
1**
|
2
5
8
8,5
7,5
5,5
5,0
4,0
4,5
4,5
5
5
5
6
4,5
4,5
4,5
4
2,5
3
1,5
|
0,6
1,5
2,4
2,5
2,2
1,6
1,5
1,2
1,4
1,4
1,5
1,5
1,5
1,8
1,4
1,4
1,4
1,2
0,7
0,9
0,4
|
0,5
1,3
2,0
2,1
1,9
1,4
1,3
1,0
1,1
1,1
1,3
1,2
1,3
1,5
1,1
1,1
1,1
1,0
0,6
0,7
0,4
|
0,3
0,7
1,2
1,3
1,1
0,8
0,7
0,6
0,7
0,7
0,7
0,8
0,7
0,9
0,7
0,7
0,7
0,6
0,4
0,5
0,2
|
1
2
5
2
3
1
3
3
3
3
2
1
1
1
-
|
-
1
2
2
2
3
5
1
1
1
1
1
3
1
1
1
-
-
-
-
|
1*
1*
3
1
1
1
1
1*
1*
1*
1*
1
1
1*
1*
1*
1
1*
1*
1**
|
Жами
|
100
|
30
|
25
|
15
|
31
|
22
|
22
|
100
|
30
|
25
|
15
|
31
|
22
|
22
|
* Олдинги зонага хизмат қилади ** Олдинги иккита зонага хизмат қилади
бўйича йўловчиларнинг келиши ва кетиши фоиз ҳисобида жадвалда берилган.
Ечими: Берилган поезд зичлиги бўйича ҳар бир зонадаги поездлар сони қуйидагиларга тенг:
1 зона учун
2 зона учун
3 зона учун
Ҳар бир зона учун топилган суткадаги поездлар сони суткадаги соатлар бўйича тақсимланади. Ҳисоблар бўйича белгиланган тахминий ва ҳал қилувчи суткадаги соатлар бўйича ҳаракатлар сони, суткали оқимдан келган ва кетган шаҳаратрофи йўловчиларининг соатлар бўйича улуши жадвалда келтирилган.
Шаҳаратрофи ҳаракатининг қабул қилинган сони қуйидагича аниқланади:
Мисол учун соат 5 дан 6 гача 1 чи зонага 0,8 поезд келиши керак (яхлитлаб 1 поезд қабул қилиш мумкин), 2 чи зонага 0,6, 3 чи зонага 0,4 поезд. 2 ва 3 чи зоналарга 1 дан поезд белгилаш тўғри бўлмайди, негаки электропоездларнинг сиғимидан тўлиқ фойдаланиб бўлмайди. Бу зоналарга 0,6қ0,4қ1 поезд белгилаш мумкин, 2 чи ва 3 чи зоналар бўйича тўхтаб ўтиши зарур. Худди шу тартибда шаҳаратрофи поездлар сонини суткадаги бошқа соатлар учун топилади.
8.6.4. Поездлар ҳаракати графиги ва шаҳаратрофи участкасининг ўтказиш қобилияти
Шаҳаратрофи ҳаракати параллел, шахматсимон, арчасимон ёки нопараллел графикларини қўллаш орқали ташкил этилади.
Параллел графигида жами шаҳаратрофи поездлари бир хил юриш вақтларига ва тўхташ пунктларидаги тўхташларга эга (8.4-расм). Бу график шаҳаратрофи ҳаракати сонлари кам бўлган участкаларда қўлланилади.
I I
8.4-расм. Параллел шаҳаратрофи графиги.
Йўловчилар оқими катта камайиши бўлган шаҳаратрофи участкаларининг баъзи пунктларини зоналарга бўлиш ва зонали параллел графигини қўллаш маъқул. Параллел графигининг асосий афзаллиги, уни амалга ошириш учун кам ўтказиш қобилияти зарурлигидир. Бу график бўйича ўтказиш қобилияти қуйидаги формула билан ифодаланади:
бу ерда: -бир томонга борувчи шаҳаратрофи поездлари орасидаги интервал, дақиқа.
“Шахматсимон” график-параллелнинг бир тури, параллелга ўхшаш ҳолатларда ишлатилади. Фақат йўловчилар оқимининг зоналараро алоқалари учун вақти-вақти билан “секин юрувчи” ўтказилади, 8.5-расмда кўрсатилгандек. Бу графикда участка тезлиги, параллелга нисбатан юқори, туришлар сони икки бараварига камлиги туфайли. Шахмат графикнинг давли тенглиги қуйидагича:
унда соат давомидаги ўтказиш қобилияти қуйидагича топилади:
поезд/соат
Шащар
Тд
1 зона
2 зона
3 зона
8.5-расм. Шахматсимон шаҳаратрофи графиги.
бу ерда: К-даврдаги поездлар сони.
“Арчасимон” график ҳам параллел графикнинг бир тури (8.6-расм). Уни бир йўлли шаҳаратрофи линияларида қўллаш мумкин. Унда маълум бир вақт оралиғида поездлар ўтказишни фақат бир йўналишда ташкил этилади.
8.6-расм. Арчасимонли шаҳаратрофи графиги.
Зонали нопараллел график (8.7-расм). Бу график бўйича ҳар бир поезд ўзининг аниқ зонасига хизмат қилади ва унинг ҳар бир тўхташ пунктида тўхтаб, бошқа зоналардан тўхтамасдан ўтади. Поезд бир ёки бир нечта зоналардан тўхтамасдан ўтса “тез юрувчи”, шу зонада тўхташлари бор поезд “секин юрувчи” дейилади.
8.7-расм. Нопараллел зонали шаҳаратрофи графиги.
Шаҳаратрофи участкаси ичида йўловчилар оқимининг алоқаси учун, ҳамда йўловчилар оқимининг камайган даврида, биринчидан то охирги зоналардаги барча пунктларда тўхтайдиган поездлар тайинланади. Бу график бўйича соатдаги ўтказиш қобилияти қуйидаги формула бўйича ифодаланади:
поезд/соат
бу ерда: К-пакетдаги поездлар сони;
З-зонали интервал “тез юрувчи” ва “секин юрувчи” поездларининг юриш вақтлари фарқига тенг.
Нопараллел зонали графикларни йўловчилар оқими катта бўлганда қўллаш маъқул. У бир қатор афзалликларига эга: а) ҳаракат тезлиги ошади, иккинчи ва кейинги зоналардаги юриш вақтлари қисқаради; б) ҳаракат таркибининг айланиши тезлашади; в) йўловчилар оқими поездлар бўйича бир текис тақсимланади, улар зоналар бўйича махсуслаштирилган, бу вокзаллар ишини енгиллаштиради; г) ортиқча тўхташлар йўқотилади, натижада электроэнергия ва ёқилғи тежалади.
Бу графикнинг камчиликларига биринчи зонага хизмат қилиш оралиғининг камайиши, ҳамда зонали интерваллар ҳисобига зарурий ўтказиш қобилияти бирмунча ошади.
Зонали параллел графикда ўтказиш қобилиятини ошириш учун ҳаракатнинг зўрайган даврида энг кам зонали интерваллар сонига эга бўлиши учун поездларни зоналар бўйича гуруҳлаш зарур. Шаҳаратрофи линияларида йўловчилар ҳаракати кўп бўлган катта шаҳарларга хизмат кўрсатишда тўлиқ ёки қисман нопараллел зонали графикни ҳар доим қўллаш мақсадга мувофиқ.
8.6.5. Шаҳаратрофи поездларининг жадвалини тузиш
Жадвални тузишда қуйидагиларни таъминлаш зарур: йўловчилар поездлар кутиш вақтини кам сарфлашлари учун; ҳаракатнинг зарур бўлган кетма-кетлигини, эрталабки соатларда йўловчиларни ўз вақтида ишга ташишни, кечки вақтларда-турар жойларига; шаҳаратрофи поездларини бошқа турдаги транспорт ишлари билан мувофиқлаштиришни; йўловчилар оқимини зоналараро алоқасини таъминлаб бериш учун; вақти-вақти билан бутун бир участка бўйича графикда “секин юрувчи” поездларни ўтказишни, агар йўловчилар оқими суткадаги соатлар бўйича тақсимланиши, иш кундаги йўловчилар оқимидан катта фарқ қилса; дам олиш, байрам ва байрам олди кунлари учун махсус жадвалларни, энг кам ҳаракатдаги таркиб заруратини.
Ҳаракатлар сонини сутка бошида тўлиқ таъминлаш учун шаҳаратрофи тарикбларнинг бир қисмини узоқ зонадаги зонали бекатларда қолдирилади.
Шаҳаратрофи поездларнинг ҳаракат графиги асосида таркибнинг айланиш графиги тузилади ва таркибларга, вагонларга, локомотивларга ва поезд бригадаларига эҳтиёж аниқланади.
Кўпгина узелларда шаҳаратрофи поездларининг маятникли ҳаракати қўлланилади. Унинг моҳияти поездларни узел бўйича битта шаҳаратрофи линиясидан бошқасига ўтказишдан иборат. Маятникли ҳаракат йўловчиларга хизмат кўрсатишни яхшилайди, улар тез ва қулай шаҳаратрофи поездларида, худди улардан шаҳар транспортидан фойдаланигандек ҳаракатланишади. Бу билан шаҳар транспорти ва вокзаллар иши енгиллаштирилади. Маятникли ҳаракатда ҳаракат таркибига эҳтиёж қисқаради ва таркибнинг ўртача суткали юриши ошади.
Назорат саволлари
Йўловчилар ташиш бўйича асосий вазифалар нималардан иборат?
Йўловчиларни ташиш бўйича қайси тадбирларни амалга ошириш зарур?
Йўловчилар ташишнинг қандай турлари бор?
Йўловчи поездлар тоифалари қандай?
Йўловчилар ташиш қандай тартибда режалаштирилади?
Йўловчи поездлар сони қандай топилади?
Йўловчи поездларнинг ҳаракат графиги ва жадвали қандай тузилади?
Йўловчилар ташишнинг асосий кўрсаткичлари қандай ҳисобланади?
Шаҳаратрофи йўловчилар ҳаракати қандай ташкил этилади?
Зоналар сонини қандай аниқлаш мумкин?
Шаҳаратрофи поездлар ҳаракати графигининг қанақанги турлари бор?
Ўтказиш қобилияти нима ва у қандай топилади?
Do'stlaringiz bilan baham: |
