Ызбекистон республикаси +ишло+ ва сув хыжалиги вазирлиги

Ishning  borishi.  Analitik  tarozida  probirka  yordamida  1  g  quruq  yoki  5  g 

nam o‘simlik tortimi olinadi va 200-250 ml sigimli stakanga joylanadi. Ustiga 50 

ml distillangan suv quyib, qaynash darajasigacha qizdiriladi (don, urug, tugunaklar 

tahlilida  ish  suv  hammomida  39-40〫S  da  olib  boriladi).  Azotli  moddalarni 

ekstraksilash  xona  xaroratida,  2-3  soat  davomida  amalga  oshiriladi.  Haroratning 

yuqori  bo‘lishi  kraxmalning  kleysterlanishiga  sabab  bo‘ladi,  qaysiki,  tahlilning 

me’yorida ketishiga halal beradi. 

 

Olovdan  olingan  stakandagi  qaynoq  eritmaga  shisha  tayoqcha  bilan 

aralashtirib turgan holda mis sulfatning 6% li eritmasidan 25 ml, undan keyin esa 

ishqorning  1,25%  li  eritmasidan  25  ml  quyiladi.  Stakanga  oqsil  va  mis 

kompleksidan iborat cho‘kma tushadi (mis tuzi ta’sirida oqsil denaturatlanadi). 

 

1  soatdan  keyin  suyuqlik  cho‘kmasi  bilan  shisha  tayoqcha  orqali  filtrga 

quyiladi,  stakanda  qolib  ketgan  cho‘kma  bir  necha  marta  qaynoq  suv 

dekantatsiyasi  bilan yuvilib, filtrdan o‘tkaziladi. Filtrdagi cho‘kma ham bir necha 

bor kam miqdordagi issiq suv bilan sulfat ionlari qolmaguncha yuviladi. Tekshirish 

uchun  probirkaga  2  ml  chamasi  filtrat  olinadi  va  ustiga  bir  necha  tomchi  2%  li 

BaCl

2

  eritmasi  tomiziladi.  Bariy  sulfatga  xos  oq  cho‘kma  hosil  bo‘lsa,  yuvish 

davom ettiriladi, cho‘kma tushmasa, yuvish to‘xtatiladi. 

 

Voronka  filtr  va  undagi  cho‘kmasi  bilan  1  soat  davomida  50-60〫S 

haroratda  termostatda  quritiladi,  so‘ngra  filtr  cho‘kma  bilan  naycha  holatda 

o‘raladi  va  100  ml  sigimli  Keldal  kolbasiga  solinadi.  Kolba  ichidagi  modda 

ko‘piklanib  ketmasligi  uchun  no‘xat  kattaligida  parafin  tashlanadi,  ustidan 

konsentrlangan sulfat kislota quyib, aralashma to‘la rangsizlanguncha kuydiriladi. 

Kuyishni  tezlatish  uchun  aralashmaga  selenning  bir  nechta  zarrachasi  yoki  2-3 

tomchi pergidrol qo‘shiladi. 

 Kuydirish tugagach, minerallashtirilgan eritma tarkibidagi ammiak miqdori 

Keldal  apparatining  bironta  varianti  asosida  aniqlanadi.  Keldalning  mikrometodi  

---

 

asosida ish ko‘rilsa, eritma 200-250 ml sigimli o‘lchov kolbalarida suyultiriladi va 

haydash uchun undan 50 ml olinadi. 

 

Natijani hisoblash: 

X = a · n · 0,014 · 100 · W / T · V;  

 bu erda: